Πώς έγινε και ένα ζεστό, καλοκαιρινό βράδυ του 2015 τόσες χιλιάδες άνθρωποι φώναξαν μαζικά το σύνθημα "Αλήτες-ρουφιάνοι-δημοσιογράφοι";
Γιατί τα ελληνικά ΜΜΕ βρίσκονται στον πάτο με τον πιο χαμηλό δείκτη εμπιστοσύνης ανάμεσα σε 38 χώρες;
Οι 20 + 1 ιστορίες που παραθέτει ο δημοσιογράφος Γιάννης Παντελάκης, στο βιβλίο του για τη "Χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας" δίνουν τις δικές τους απαντήσεις. Οι ιστορίες αυτές εστιάζουν στις άθλιες διαπομπεύσεις οροθετικών γυναικών. Στον πατέρα που αυτοκτόνησε μετά τις αβάσιμες κατηγορίες τηλεοπτικής εκπομπής ότι βίασε την κόρη του.
Στους 14 ανύποπτους πολίτες που πληροφορήθηκαν από εφημερίδα πως είναι τρομοκράτες. Στον πολίτη που για 29 ολόκληρα χρόνια προσπαθεί να σβήσει το στίγμα του «τρομοκράτη, που του απέδωσε μια εφημερίδα. Στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ πολέμου που μεταδόθηκαν από μια ειρηνική περιοχή.
Στον "Αυριανισμό" που χαρακτήριζε τον Μάνο Χατζιδάκι "σκουλικιασμένο τομάρι". Στα κατασκευασμένα ρεπορτάζ για γεγονότα που δεν συνέβησαν. Στον αφανισμό προσωπικών ζωών για χάρη της τηλεθέασης. Στα πτώματα των πρώτων σελίδων.
Στα Fake News που διαδόθηκαν από ΜΜΕ και κατέβασαν ανθρώπους στους δρόμους. Στους δημοσιογράφους εκβιαστές και σε άλλους που προώθησαν την ομοφοβία και τον ρατσισμό. Στη σύλληψη της "τρομοκράτισσας" που προανήγγειλαν κανάλια χωρίς να είναι καν ύποπτη.
Στους "τηλεβιασμούς" κατ' εξακολούθηση, αλλά και στην αγωνία κάποιων καναλαρχών να στηρίξουν τις πολιτικές τους επιλογές χωρίς ίχνος σεβασμού στις δεοντολογικές αρχές..
Όλα τα προαναφερόμενα θα συζητηθούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Παντελάκη "H χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας 20+1 ιστορίες κιτρινισμού" (εκδόσεις Θεμέλιο) την ερχόμενη Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου στις 7 μμ, στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Ομιλητές θα είναι οι καθηγητές Ηλίας Νικολακόπουλος και Δημήτρης Χριστόπουλος καθώς και η δημοσιογράφος Ιωάννα Σωτήρχου. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Χρήστος Μαχαίρας.
Ύστερα από καθυστέρηση δεκαετιών, η πολύτιμη βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ, η "Βιβλιοθήκη των πέντε αιώνων" όπως την αποκαλούσε ο τελευταίος ευλαβικός επιμελητής της, ο Παναγιώτης Πατρίκιος, θα ανοίξει τις πύλες της και θα είναι προσιτή στους δημοσιογράφους, στους ερευνητές και στον κάθε ενδιαφερόμενο.
Η λειτουργία της οφείλεται στην ευγενή χορηγία των τέκνων του αείμνηστου προέδρου της ΕΣΗΕΑ, Δημήτρη Πουρνάρα, της κόρης του, Ελένης Καρκαζή-Πουρνάρα, και του γιου του, Νίκου Πουρνάρα.
Την Κυριακή, 2 Δεκεμβρίου 2018, τα εγκαίνια της βιβλιοθήκης που θα φέρει το όνομα "Δημήτρης Ι. Πουρνάρας", θα τιμήσει με την παρουδία του ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος.
Ακολουθεί η ανακοίνωση του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ:
Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ
Την Κυριακή, 2 Δεκεμβρίου 2018 στις 12.00 μ., η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει την πλήρως ανακαινισμένη Βιβλιοθήκη της Ενώσεως Συντακτών, η οποία ανοίγει τις πύλες της στον δημοσιογράφο, τον ερευνητή αλλά και τον απλό αναγνώστη, μετά από δύο δεκαετίες που παρέμενε κλειστή.
Η Βιβλιοθήκη ήταν πρωτόλειο έργο και όραμα του διακεκριμένου δημοσιογράφου της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» Παναγιώτη Πατρίκιου, ο οποίος ξεκινώντας τη δεκαετία του ’60 έκανε έναν τιτάνιο αγώνα και συγκέντρωσε περίπου 60.000 τόμους, έγγραφα και σπάνια αρχεία ενώ περιέσωσε έργα που αποτελούσαν τον πνευματικό πλούτο της Ενώσεως. Στους κόλπους της φυλάσσεται μεγάλο μέρος της ιστορίας του δημοσιογραφικού Κλάδου, υλικό από την αρχαία ελληνική και βυζαντινή γραμματεία, σπάνιες εκδόσεις, αρχεία προσωπικά αλλά και λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, τίτλοι ιστορίας και λογοτεχνίας.
Η ανακαίνιση της Βιβλιοθήκης δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την γενναιόδωρη προσφορά των Ελένη Καρκαζή-Πουρνάρα και Νίκου Πουρνάρα, τέκνων του πρώην Προέδρου της Ενώσεως Δημήτρη Πουρνάρα, η δωρεά των οποίων στη μνήμη του πατέρα τους έδωσε τη δυνατότητα να υλοποιηθεί με επιτυχία το σπουδαίο αυτό έργο. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ενώσεως, κατά τη διάρκεια της τελετής των εγκαινίων, θα απονείμει στους δωρητές το ανώτερο εύσημο της ΕΣΗΕΑ, τον αργυρό Ξενοφώντα, ενώ η Βιβλιοθήκη της Ενώσεως, ως ελάχιστο δείγμα αναγνώρισης της προσφοράς αυτής, θα φέρει πλέον το όνομα του πρώην Προέδρου.
Την αρχιτεκτονική μελέτη και την επίβλεψη της κατασκευής της Βιβλιοθήκης «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας» διεκπεραίωσε ο διαπρεπής αρχιτέκτων και ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος ενώ την βιβλιολογική οργάνωση ανέλαβε ο φιλόλογος, ιστορικός, ερευνητής και Ομότιμος Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στον Τομέα Νεοελληνικών Ερευνών κ. Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης.
Επιδιώκουμε η Βιβλιοθήκη «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας» να είναι σημείο αναφοράς για τον δημοσιογραφικό Κλάδο και προσδοκούμε να αποτελέσει μια κυψέλη πολυποίκιλης δράσης. Με την επαναλειτουργία της Βιβλιοθήκης τονίζεται ο πνευματικός μας ρόλος και αναδεικνύεται η ιστορία μας.
Ανάλογα φαινόμενα θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται εν τη γενέσει τους.
Όμως εδώ είναι Ελλάδα, η χώρα πρότυπο των Βαλκανίων, και δεν προλαμβάνονται οι στρεβλώσεις και οι διαστρεβλώσεις. Βρίσκουν έδαφος να αναπτύσσονται ιδιαίτερα όταν κατευθύνονται από ισχυρούς ολιγάρχες.
Έτσι αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο ένα πρακτορείο διανομής του Τύπου το οποίο διανέμει τις εφημερίδες, τα περιοδικά κ.λπ. όπως νομίζει, αλλά κυρίως με βάση τα ιδιαίτερα συμφέροντα του ιδιοκτήτη του ο οποίος είναι ταυτόχρονα και ιδιοκτήτης εφημερίδων!
Έχει, δηλαδή, ο κ. Βαγγέλης Μαρινάκης, το μονοπώλειο διανομής του Τύπου και ταυτόχρονα την ιδιοκτησία των εφημερίδων "ΤΟ ΒΗΜΑ", "ΤΑ ΝΕΑ" κ.λπ., οι οποίες είναι ανταγωνιστικές των άλλων εφημερίδων που κυκλοφορούν όλες από το πρακτορείο "ΑΡΓΟΣ" που του ανήκει (Τελευταία παραχώρησε ένα ποσοστό στις επιχειρήσεις του ομίλου του Θέμου Αναστασιάδη ("Πρώτο Θέμα", "Πρωταθλητής¨" κ.λπ.) για να "κατευνάσει" την Επιτροπή Ανταγωνισμού...
Πρόκειται για καθαρή περίπτωση αθέμιτου ανταγωνισμού, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι να "ξυπνήσουν" οι αρμόδιες αρχές και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Ήδη κάποιες εφημερίδες έχουν διαμαρτυρηθεί και έχουν προσφύγει γι' αυτή την απαράδεκτη κατάσταση, όπως κάνει με την παρακάτω ανακοίνωση και η Εφημερίδα των Συντακτών:
"Η «Εφημερίδα των Συντακτών», η μόνη ανεξάρτητη συνεταιριστική εφημερίδα στην Ελλάδα σήμερα, που συμπλήρωσε πριν από λίγες μέρες έξι χρόνια κυκλοφορίας, είναι υποχρεωμένη να ενημερώσει τους πάντες για την άμεση απειλή που αντιμετωπίζει η ίδια, αλλά και ο Τύπος στο σύνολό του.
Μέσα στις συνθήκες της οικονομικής και πολιτικής κρίσης, διαμορφώθηκε στη χώρα μας ένα πρωτοφανές μονοπώλιο, το οποίο παίρνει ολοένα και περισσότερο ασφυκτικές διαστάσεις, παραβιάζοντας κάθε έννοια ελεύθερου ανταγωνισμού και εξαναγκάζοντας τις εφημερίδες να επιλέξουν μεταξύ της υποταγής τους σε αυτό το μονοπώλιο ή της εξαφάνισής τους.
Το βασικό στοιχείο αυτού του μονοπωλίου είναι η συγκέντρωση στα χέρια ενός μεγαλοεπιχειρηματία μεγάλου μέρους των εκδοτικών δραστηριοτήτων, αλλά κυρίως ο έλεγχος από τον ίδιο του μοναδικού τρόπου διάθεσης των εντύπων σε ολόκληρη την επικράτεια, δηλαδή του πρακτορείου διανομής.
Αυτή τη στιγμή, η εταιρεία Αλτερ Εγκο, συμφερόντων του κ. Ευάγγελου Μαρινάκη, έχει αποκτήσει τα περιουσιακά στοιχεία του πρώην ΔΟΛ (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε.), αλλά, δι’ αυτών, και το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών (περίπου 70%) της «ΑΡΓΟΣ Ανώνυμη Εταιρεία Πρακτορεύσεως, Διαχειρίσεως και Μεταφορών», η οποία ασκεί πλέον μονοπωλιακά το έργο της διανομής του Τύπου, εφόσον έχει καταρρεύσει το άλλο πρακτορείο που υπήρχε («Ευρώπη»).
Το φαινόμενο είναι πλέον γνωστό σε όλους. Εχει μάλιστα επισημανθεί –έστω και με κάποια καθυστέρηση– από τον θεσμικά αρμόδιο φορέα της πολιτείας, την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία είχε αποφανθεί εδώ και έξι μήνες ότι «η εταιρεία “Αλτερ Εγκο, Επιχείρηση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ανώνυμος Εταιρία” κατέχει έμμεσο de facto κοινό έλεγχο σε εταιρεία διανομής Τύπου» και κατόπιν τούτου αποφάσισε ομόφωνα «τη διενέργεια αυτεπάγγελτης έρευνας στην επιμέρους αγορά της διανομής Τύπου στην ελληνική επικράτεια».
Αυτή η διαπίστωση έχει ιδιαίτερη σημασία, εφόσον έγινε μετά την ανακοίνωση των εκπροσώπων του κ. Μαρινάκη προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ότι το ποσοστό της «Αλτερ Εγκο» στην Αργος έχει μειωθεί, επειδή ένα μέρος των μετοχών μεταβιβάστηκε σε άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις («Πρώτο Θέμα», «Παραπολιτικά», «Πρωταθλητής»).
Ενώ η «αυτεπάγγελτη έρευνα» της Επιτροπής Ανταγωνισμού συνεχίζεται και δεν έχει ακόμα καταλήξει σε μέτρα προστασίας του Τύπου, η Αργος προβαίνει, αυτές τις μέρες, σε μια πρωτοφανή ενέργεια. Με τελεσιγραφικού τύπου επιστολές απευθύνεται προς τους εκπροσώπους των εντύπων που διανέμει και τους ανακοινώνει ως δεδομένη την απόφαση της διοίκησής της να τροποποιηθούν οι όροι της συνεργασίας, σε βάρος βέβαια των εφημερίδων και προς όφελος του διακινητή τους.
Προηγήθηκε μια γενική ανακοίνωση, στην οποία η εταιρεία Αργος παραδέχεται ότι κατέχει «δεσπόζουσα θέση στην αγορά της πρακτόρευσης και διανομής του Τύπου» και συμπεραίνει ότι «είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει νέα εμπορική πολιτική», η οποία θα είναι «προσαρμοσμένη στο δίκαιο του ανταγωνισμού». Ποια είναι, όμως, αυτή η «νέα εμπορική πολιτική»;
Ειδικά για την «Εφημερίδα των Συντακτών» η εταιρεία Αργος, μέσω επιστολής της, μας ενημερώνει για τους νέους όρους συνεργασίας που αποφάσισε μονομερώς η ίδια και θεωρεί ότι θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2018.
Οι όροι αυτοί είναι επαχθέστεροι για την «Εφημερίδα των Συντακτών» από αυτούς που προβλέπει η ισχύουσα σύμβαση, ενώ και ο πολύπλοκος μηχανισμός τιμολόγησης που προτείνεται, αποκλείει κάθε δυνατότητα ορθολογικού ελέγχου.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η απόφαση αυτή της Αργος Α.Ε. συνιστά μονομερή τροποποίηση των όρων μιας σύμβασης ορισμένου χρόνου διετούς διάρκειας που υπογράφηκε μόλις τον Αύγουστο του 2017 και λήγει τον Αύγουστο του 2019!
Η πρωτοφανής αυτή μονομερής παραβίαση των όρων μιας ισχύουσας σύμβασης δεν μπορεί φυσικά να γίνει ανεκτή. Και πρόκειται για το πιο κραυγαλέο παράδειγμα της κατάστασης στην οποία οδηγεί η επικράτηση ενός παρόμοιου μονοπωλίου.
Το γεγονός ότι οι εταιρείες συμφερόντων του κ. Μαρινάκη ελέγχουν «de facto» (σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού) το πρακτορείο διανομής, ενώ ταυτόχρονα είναι και ιδιοκτήτες ανταγωνιστικών εντύπων σηματοδοτεί πλέον θανάσιμο κίνδυνο για την ελευθερία του Τύπου, εφόσον με τον μηχανισμό της «νέας εμπορικής πολιτικής» μπορεί το πρακτορείο κατά βούληση να προκαλεί άμεσο οικονομικό στραγγαλισμό σε ανεπιθύμητους ανταγωνιστές.
Ηδη έχουν παρουσιαστεί πολλά κρούσματα επιλεκτικής αντιμετώπισης των εντύπων κατά τη διανομή τους, καθώς και αδικαιολόγητη συρρίκνωση σημαντικών σημείων πώλησης. Αλλά, με την ανακοίνωση αυτής της «νέας εμπορικής πολιτικής», το μονοπωλιακό πρακτορείο ξεπέρασε κάθε όριο.
Παρόμοιες επιστολές έλαβαν και άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις που συμβάλλονται κατ’ ανάγκη με το πρακτορείο Αργος, εφόσον δεν υπάρχει εναλλακτική λύση διανομής του Τύπου.
Γνωρίζουμε ότι δεν είναι για όλους το ίδιο επαχθής αυτή η μονομερής τροποποίηση των όρων συνεργασίας, εφόσον υπάρχουν εφημερίδες οι οποίες στηρίζονται σε εξωεκδοτικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Για την «Εφημερίδα των Συντακτών», όμως, που δεν έχει άλλη πηγή εσόδων παρά μόνον τις πωλήσεις φύλλων και τις διαφημίσεις, αυτή η εξέλιξη είναι εξαιρετικά επιβαρυντική.
Από όσα γνωρίζουμε, η «Εφημερίδα των Συντακτών» υφίσταται τη δυσμενέστερη αντιμετώπιση σε σχέση με τις άλλες εφημερίδες, εφόσον είναι η μόνη για την οποία το πρακτορείο αποφάσισε μονομερώς να παραβιάσει ισχύουσα σύμβαση. Για άλλα έντυπα πρότεινε να ισχύουν οι νέοι όροι μετά τη λήξη των σχετικών συμβάσεων.
Είναι σαφές ότι, αν γίνει δεκτός αυτός ο τρόπος λειτουργίας μιας επιχείρησης με «δεσπόζουσα θέση» σε κάποιον οικονομικό τομέα, τότε καθιερώνονται όροι «νόμιμης» μονοπωλιακής λειτουργίας σε αυτόν τον τομέα και καταργούνται όσα προβλέπει ο σχετικός νόμος περί ανταγωνισμού.
Η υπόθεση δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις του Τύπου, τους εργαζομένους σε αυτές και τους αναγνώστες των εφημερίδων. Πρόκειται για κορυφαίο ζήτημα λειτουργίας της δημοκρατίας. Βάλλεται ευθέως η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία διακίνησης ιδεών και η κατοχυρωμένη ελευθερία του Τύπου.
Είναι δεδομένο ότι η έντυπη ενημέρωση περνά διεθνώς κρίση και ότι τα μέσα ηλεκτρονικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης εξασφαλίζουν μεγαλύτερη πρόσβαση. Αλλά πουθενά δεν είναι ανεκτό να υφίσταται ο Τύπος παρόμοια μεταχείριση. Ιδιαίτερα στις σύγχρονες ευρωπαϊκές δημοκρατίες, όπου δεν ευνοείται με κανέναν τρόπο η ανάπτυξη ενός μονοπωλίου ενημέρωσης.
Με τη δημόσια αυτή παρέμβασή μας, θέτουμε προ των ευθυνών τους και ζητούμε την άμεση ενεργοποίηση:
● της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία πρέπει να φέρει σε πέρας την έρευνά της, προτού είναι αργά και βέβαια λαμβάνοντας άμεσα μέτρα με τις ταχύρρυθμες διαδικασίες με τις οποίες αυτή είναι κατά νόμο εξοπλισμένη για την αποτροπή επικείμενης βλάβης στο δημόσιο συμφέρον,
● της κυβέρνησης, η οποία φέρει την κύρια ευθύνη για την αντιμετώπιση παρόμοιων φαινομένων και οφείλει σε επείγουσες περιπτώσεις, όπως η συγκεκριμένη, να κάνει άμεσα χρήση του δικαιώματος και της υποχρέωσής της να προστατεύσει το δημόσιο συμφέρον από επικείμενο κίνδυνο ανεπανόρθωτης βλάβης λόγω αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών, ενώ δεν έχει ακόμα υλοποιήσει και τα μέτρα στήριξης του Τύπου που είχε προ καιρού εξαγγείλει, ασκώντας τις αρμοδιότητες που της έχουν χορηγηθεί,
● της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία, αν και φιλελεύθερη, φαίνεται να συμβιβάζεται με όσες μονοπωλιακές καταστάσεις έχουν το δικό της κομματικό χρώμα,
● των δημοκρατικών κομμάτων, τα οποία έχουν κάθε συμφέρον να υπερασπιστούν την πολυφωνία του Τύπου και να αποκρούσουν τη γιγάντωση ενός μονοπωλίου ενημέρωσης,
● των Ενώσεων Συντακτών, των δημοσιογραφικών οργανώσεων και των οργανώσεων εργαζομένων στον Τύπο και, φυσικά,
● της Δικαιοσύνης, η οποία έχει την υποχρέωση να αποκαταστήσει τη νομιμότητα σε έναν κλάδο κρίσιμο για την ίδια τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και για τον οποίο το Σύνταγμα απαγορεύει ρητά τη μονοπωλιακή συγκέντρωση".
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ χαιρετίζει όλους τους συναδέλφους, μέλη και μη μέλη της Ένωσης, οι οποίοι συμμετείχαν στη χθεσινή 24ωρη απεργία υποστηρίζοντας τα δίκαια αιτήματα του Κλάδου για αποκατάσταση των ΣΣΕ, αξιοπρεπείς μισθούς και συντάξεις, στήριξη του ΕΔΟΕΑΠ, επιστροφή των μειώσεων στις συντάξεις, μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας και ανακούφισης των ανέργων και στήριξη του έντυπου Τύπου.
Το Δ.Σ. αποστέλλει στο Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο της Ενώσεως, τον κατάλογο με τα sites, που κατά την χθεσινή απεργία εργάστηκαν, ώστε να διερευνηθεί το θέμα της απεργοσπασίας μελών της Ενώσεως, με το αίτημα της διαγραφής για παράβαση του άρθρου 7, παρ. 1, περ. ιζ του Καταστατικού, που ορίζει σαφώς την υποχρέωση των μελών να πειθαρχούν απόλυτα στις αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και της Γενικής Συνέλευσης για απεργία.
