Βουλευτικές εκλογές 2015: Η πόλωση και η αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ

Σε κάθε εγχώρια εκλογική αναμέτρηση υπάρχουν δύο καθοριστικοί παράγοντες για το τελικό αποτέλεσμα: η πόλωση και το εκλογικό σύστημα.

Το "εργαλείο" της πόλωσης χρησιμοποιείται κατά κόρον από τα κόμματα που διεκδικούν την εξουσία, καθώς έχει μεγαλύτερη επιρροή στους ψηφοφόρους από την προβολή των προγραμμάτων τους τα οποία έτσι κι αλλιώς έχουν ιστορικά απαξιωθεί και θεωρούνται αναξιόπιστη προπαγάνδα.

Είναι λοιπόν αναπόφευκτο οι δύο μονομάχοι της εξουσίας των επερχόμενων εκλογών της 25ης Ιανουαρίου 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ, να πολώσουν τους ψηφοφόρους.

Αυτό δείχνουν εξάλλου οι συμπεριφορές των ηγετών τους αλλά και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις στις οποίες η συρρίκνωση των "μικρών κομμάτων" είναι εμφανής.

Η πόλωση έπαιξε το ρόλο της και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012. Τότε η δύναμη της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ αυξήθηκε τον Ιούνιο σε σύγκριση με τον Μάιο σε βάρος των μικρών κομμάτων κατά 20,92%!

Η ΝΔ από 18,85% τον Μάιο συγκέντρωσε 29,66% τον Ιούνιο, δηλαδή αυξήθηκε κατά 10,81%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ από 16,78% ανέβηκε στο 26,89% που σημαίνει αύξηση κατά 10,11%!

Τα κόμματα που υπέστησαν τη φθορά της πόλωσης και το ανάλογο ποσοστό απωλειών ήταν σε φθίνουσα κλίμακα: ΚΚΕ - 3,98%, ΑΝΕΛ -3,09%, Οικολόγοι-Πράσινοι - 2,05%, ΛΑΟΣ - 1,32%, ΑΝΤΑΡΣΥΑ - 0,86%, Δημιουργία Ξανά - 0,56%, Δεν Πληρώνω - 0,49%, ΠΑΣΟΚ -0,9%, Χρυσή Αυγή -0,05%.

Η ΔΗΜΑΡ, η οποία έχει υποστεί σήμερα πολύ μεγάλες απώλειες και δίνει τη μάχη επιβίωσης, ήταν το μοναδικό κόμμα που άντεξε στην πόλωση τον Ιούνιο του 2012 και αύξησε το ποσοστό της!  Συγκεκριμένα από 6,11% τον Μάιο ανέβηκε στο 6,26% σημειώνοντας αύξηση 0,15%. Έκτοτε βρίσκεται σε διαρκή πτωτική πορεία η οποία καταγράφηκε στις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2014 όταν, παρά τη "χαλαρή ψήφο", συγκέντρωσε μόλις 1.20% και συνεχίστηκε στις δημοτικές/περιφερειακές εκλογές όπου απογοήτευσε.

Ιδιαίτερη αντοχή έδειξαν τότε, η Χρυσή Αυγή που απώλεσε μόνο 0,05% και το ΠΑΣΟΚ που έχασε 0,9%. Από τις απώλειες των δύο αυτών κομμάτων μαζί με τις εισροές από τους ΑΝΕΛ υπέρ της Νέας Δημοκρατίας, θα εξαρτηθεί σημαντικά, την Κυριακή 25 Ιανουαρίου, η εμφάνιση του κυβερνώντος κόμματος απέναντι στην επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα εκτός Βουλής κόμματα και η αυτοδυναμία

Λόγω του εκλογικού νόμου, η αυτοδυναμία εξαρτάται από το ποσοστό των κομμάτων που δεν πιάνουν το όριο του 3% και μένουν εκτός κοινοβουλίου.  Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός, τόσο μικρότερο ποσοστό απαιτεί η αυτοδυναμία, ενώ όσο μικραίνει αυτό το ποσοστό τόσο μεγαλώνει το ποσοστό για την αυτοδυναμία.

Πηγή: real.gr

Τον Ιούνιο του 2012 τα κόμματα που είχαν μείνει εκτός Βουλής είχαν συγκεντρώσει ποσοστό 5,98%,  το οποίο σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα  απαιτεί γύρω στο 38% για να υπάρξει αυτοδυναμία.  

Αντίθετα, τον Μάιο του 2012 το ποσοστό των κομμάτων που είχαν μείνει εκτός Βουλής ήταν πολύ υψηλό 19% και η αυτοδυναμία μπορούσε να επιτευχθεί με ποσοστό κάτω από 35% που όμως δεν συγκέντρωσε κανένα κόμμα.

Αν από το 19% του Μαίου 2012 αφαιρέσουμε το αντίστοιχο 5,98% του Ιουνίου 2012, σημαίνει ότι ένα ποσοστό περίπου 13% των ψηφοφόρων από τα εκτός Βουλής κόμματα του Μαίου 2012 "αποδήμησε" λόγω της πόλωσης τον Ιούνιο,  κυρίως στα κόμματα εξουσίας ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.

Τα κόμματα αυτά ενισχύθηκαν τότε και με ένα άλλο περίπου 9% από μετακινήσεις ψηφοφόρων των κομμάτων που πέρασαν το κατώφλι της Βουλής κι έτσι αυξήθηκαν όπως προαναφέραμε πάνω από 10% το καθένα.

Στις επερχόμενες εκλογές πόσο μπορεί να είναι το ποσοστό των κομμάτων που δεν θα πιάσουν το όριο του 3% και θα μείνουν εκτός Βουλής;

Μπορεί να είναι μεταξύ 9%-12% ώστε η αυτοδυναμία να χρειάζεται ποσοστό κάτω από 36,8% και να είναι εφικτή από το πρώτο κόμμα, δηλαδή τον ΣΥΡΙΖΑ με βάση τις δημοσκοπήσεις;

Ποια κόμματα θα μείνουν εκτός Βουλής και θα πάρουν ποσοστό μεταξύ 1%-3%; Τα υποψήφια κόμματα για μια τέτοια επίδοση με βάση τις δημοσκοπήσεις θα μπορούσαν να είναι  οι ΑΝΕΛ, το ΚΙΔΗΣΟ του Γ. Παπανδρέου, οι Πράσινοι-ΔΗΜΑΡ, ο ΛΑΟΣ και ίσως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Όσο πιο αποτελεσματική είναι η πόλωση τόσο μικρότερο θα είναι το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής και κατά συνέπεια θα μεγαλώσει και το ποσοστό που θα χρειαστεί για την αυτοδυναμία. 

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αυξήσει το ποσοστό του κατά 10 μονάδες σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2012 και αγγίξει το 36,89%, θα πρέπει τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής με επίδοση κάτω από 3%, να συγκεντρώνουν αθροιστικά 9% για να προκύψει αυτοδυναμία.

Οι παραπάνω προϋποθέσεις δεν είναι απίθανες, αλλά δεν είναι πολύ πιθανό να συμβούν και οι δύο μαζί.  Λόγω της πόλωσης, η αύξηση του ΣΥΡΙΖΑ κατά 10 μονάδες είναι ίσως πιο πιθανή από το 9% των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής, παρόλο που η συμμετοχή του κόμματος του Γ. Παπανδρέου ενισχύει αυτό το ποσοστό.

Σύμφωνα με την προϊστορία, από τις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου του 1993 που ίσχυσε το όριο του 3% για την είσοδο ατη Βουλή, το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός δεν ξεπέρασε ποτέ το 6%, εκτός από τον Μάιο του 2012. Τότε "πέταξε" στο 19%, λόγω του μεγάλου ρήγματος που υπέστη ο δικομματισμός και της διασποράς των ψήφων σε πολλά μικρά και νεοπαγή κόμματα. Όμως, η τάση αυτή δεν άντεξε, αφού τον επόμενο μήνα  η πόλωση υπερίσχυσε και όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί το 19% έγινε 5,98%.

ΕΚΛΟΓΕΣ        ΚΟΜΜΑΤΑ ΕΚΤΟΣ ΒΟΥΛΗΣ %

10/10/1993    4,48%

22/9/1996     5,24%

9/4/2000       4,64%

9/3/2004       4,93%

16/9/2007     3,05%

7/6/2009       4,83%

6/5/2012       19,00%

17/6/2012     5,98%

Ο ΓΑΠ η Χρυσή Αυγή και το Ποτάμι

Το νεοπαγές κόμμα του Γ. Παπανδρέου μπορεί να αφαιρεί κάποιους ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από την άλλη πλευρά, αν δεν μπει στη Βουλή, βοηθάει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να πλησιάσει την αυτοδυναμία, αφού θα προσθέσει το ποσοστό του (μεταξύ 1,5%-3%) στο άθροισμα των εκτός κοινοβουλίου κομμάτων.

Η αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ θα επηρεαστεί επίσης από το ποσοστό που θα πάρει το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη το οποίο αποτελεί "ανάχωμα" στις διαρροές προς το κόμμα που προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Η δύναμη του Ποταμιού δεν είναι προβλέψιμη γιατί δεν υπάρχει κάποια βάση συνοχής γι' αυτό το επίσης νεοπαγές κόμμα. 

Η συνοχή της Χρυσής Αυγής έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού τυχόν αξιοσημείωτες διαρροές της, εκτός από την ενίσχυση της ΝΔ, μπορεί να αυξήσουν το ποσοστό των ΑΝΕΛ και του ΛΑΟΣ, δύο κομμάτων που μπορεί να επηρεάσουν καθοριστικά το τελικό  το αποτέλεσμα.

Οι ΑΝΕΛ μπορεί με εισροές από τη Χρυσή Αυγή να μπουν στη Βουλή και να αποσπάσουν 9-10 έδρες μειώνοντας ταυτόχρονα το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής που σημαίνει αύξηση του ζητούμενου ποσοστού για την αυτοδυναμία.  

Αν πάλι, παρά τις εισροές από τη Χρυσή Αυγή, οι ΑΝΕΛ δεν μπουν στη Βουλή όπως και ο ΛΑΟΣ, θα αυξηθεί το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής και θα είναι πιο εφικτή η αυτοδυναμία.

Πάντως, ακόμη και αν το επίσης νεοπαγές κόμμα, "Τελεία", του Απόστολου Γκλέτσου πάρει ένα σχεδόν απίθανο ποσοστό μεταξύ 2%-3% όπως έχει αναφερθεί από κάποιους, το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής δύσκολα θα ξεπεράσει το 10%, οπότε η αυτοδυναμία θα απαιτήσει τουλάχιστον 36,4%.

Αν επιτευχθεί οριακά θα είναι μια πολύ εύθραυστη αυτοδυναμία και δεν θα λύσει τα χέρια του Αλέξη Τσίπρα ο οποίος με τον υπάρχοντα συσχετισμό των δυνάμεων δεν είναι εύκολο να βρει κυβερνητικούς συμμάχους χωρίς να "ξεχειλώσει" τις ιδεολογικές προδιαγραφές του και τις διακηρύξεις του. 

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΛΟΓΕΣ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012

Πληθυσμός: 10.939.711

Εγγεγραμμένοι: 9952570

Ψηφίσαντες: 6217000 (62,47%)

Έγκυρα: 6155665 (99,01%)

Άκυρα: 36281 (Ο,58%)

Λευκά: 25054 (0,40)

Αποχή: 37,53%

A/A Κόμμα Ψήφοι Ποσοστό Εδρες Εδρ.Επικρ. Συνολο

----------------------------------------------------------------------------

1 Ν.Δ. 1825637 29,66 125 4 129

2 ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ 1655086 26,89 68 3 71

3 ΠΑΣΟΚ       755868 12,28 32 1 33

4 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ 462466 7,51 19 1 20

5 ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 425990 6,92 17 1 18

6 ΔΗΜΑΡ  385077 6,26 16 1 17

7 ΚΚΕ    277204 4,50 11 1 12

8 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΞΑΝΑ! 98061 1,59 0 0 0

9 ΛΑΟΣ             97094 1,58 0 0 0

10 ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ 54420 0,88 0 0 0

11 ΚΙΝΗΜΑ ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ 23734 0,39 0 0 0

12 ΑΝΤΑΡΣΥΑ 20391 0,33 0 0 0

13 ΚΟΙΝ ΠΟΛ   ΠΑΡΑΤΑΞΗ 17774 0,29 0 0 0

14 ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ 17191 0,28 0 0 0

15 ΚΟΜΜΑ ΠΕΙΡΑΤΩΝ 14170 0,23 0 0 0

16 ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 12439 0,20 0 0 0

17 ΚΚΕ (μ-λ) - Μ-Λ ΚΚΕ 7648 0,12 0 0 0

18 ΕΘΝΙΚΗ ΕΛΠΙΔΑ 4302 0,07 0 0 0

19 ΚΟΜΜΑ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ 615 0,01 0 0 0

20 ΑΝΕΞ. ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ 417 0,01 0 0 0

21 ΚΕΑΝ             80 0,00 0 0 0

22 Μ. ΤΖΙΑΛΑΖΙΔΗΣ    1 0,00 0 0 0

 ΥΓ) Μετά την καταμέτρηση των ψήφων σε όλα τα εκλογικά τμήματα ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με 36,34% και διαφορά 8,53% από τη δεύτερη Νέα Δημοκρατία η οποία έχασε σε 42 περιφέρειες και κατάφερε να επικρατήσει σε 14.

Όπως προβλέψαμε στην ανάλυσή μας, το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής δεν ξεπέρασε το 10% (ήταν 8,62%), παρά τη συμμετοχή του νεοπαγούς κόμματος ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου που έμεινε εκτός με 2,46%, αλλά και την έκπληξη των ποσοστών της Ένωσης Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη (1,79%)  και της Τελείας του Απόστολου Γκλέτσου (1,77%) στην οποία αναφερθήκαμε. 

Σύμφωνα με το πανελλαδικό ποσοστό του και σε συνδυασμό με το ποσοστό των κομμάτων που δεν ξεπέρασαν το όριο του 3%,  ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στο κατώφλι της αυτοδυναμίας με 149 έδρες όπως επίσης προβλέψαμε κλείνοντας το άρθρο μας.  Η συμμετοχή ήταν 63,87% και τα άκυρα-λευκά 2,36%.

Τα τελικά αποτελέσματα των επτά κομμάτων που μπήκαν στη Βουλή και οι έδρες που  καταλαμβάνουν είναι τα εξής:

ΣΥΡΙΖΑ 36,34% - 149 έδρες,

ΝΔ 27,81% - 76 έδρες,

ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 6,28% - έδρες 17

ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ 6,05% - έδρες 17,

ΚΚΕ 5,47% - έδρες 15,

ΑΝΕΛ 4,75 - έδρες 13,

ΠΑΣΟΚ 4,68 - έδρες 13.