Ημερίδα για τους freelance δημοσιογράφους (μια εισήγηση)

Ολοκληρώθηκαν χθες οι εργασίες της Ημερίδας για τους freelance δημοσιογράφους που διοργάνωσαν οι συνδικαλιστικές παρατάξεις "Συσπείρωση Δημοσιογράφων-Δούρειος Τύπος" από την ΕΣΗΕΑ και Δημοσιογραφική Ανανέωση από την ΕΣΠΗΤ.
Στην ημερίδα παραβρέθηκε και η συνάδελφος Νέλλη Κατσαμά, μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων (FREG) της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, η οποία παρουσίασε με σφαιρικό τρόπο μια πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση για τον πολύπλοκο κλάδο της λεγόμενης freelance απασχόλησης στα Μέσα Ενημέρωσης.
Δημοσιεύουμε το πλήρες κείμενο της εισήγησης το οποίο αποτελεί μια χρήσιμη και διαφωτιστική για όλους προσέγγιση του ζητήματος των freelance δημοσιογράφων:

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΝΕΛΛΗΣ ΚΑΤΣΑΜΑ για τη διεθνή κατάσταση

"Τι είναι Freelance; Ως ουσιαστικό στο λεξικό της Οξφόρδης η μετάφραση είναι 1. μισθοφόρος. 2.ανεξάρτητος δημοσιογράφος (που δεν ανήκει σε ορισμένη εφημερίδα) ως ρήμα, η ερμηνεία είναι: δημοσιογραφώ με το κομμάτι.
Είναι ακριβώς αυτό, ή προκύπτουν και άλλες ερμηνείες με την εφαρμογή της έννοιας, στην πράξη πια, και ύστερα από παρέλευση αρκετών χρόνων; Τι συμβαίνει στην Ευρώπη, και τι στην Ελλάδα;
Υπάρχουν αποκλείσεις από χώρα σε χώρα και από Ένωση σε Ένωση και για τον προσδιορισμό του όρου, και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν για τους συναδέλφους αυτής της μορφής εργασίας.
Το 1999, ένα γενικό συμπέρασμα, ήταν, ότι , το 22,58% των δημοσιογράφων που (υπολογίζεται ότι) απασχολούνται ή εργάζονται στις χώρες της Ευρώπης είναι freelances (σύνολο εργαζομένων 470461, freelances 106275), ενώ από το 53,72% των οργανωμένων σε Ενώσεις Δημοσιογράφων (252748) ένα ποσοστό 20,54% είναι οργανωμένοι (51932) σε τμήματα Freelance.
Η έρευνα του 1999, δείχνει ωστόσο μια ασαφή εικόνα. Καθώς, για παράδειγμα, η μεν ΕΣΗΕΑ ισχυρίζεται, ότι δεν υπάρχουν καθόλου freelancers, η έκθεση που συνοδεύει το γκάλλοπ, σημειώνει ότι πιθανόν σε 2 Ενώσεις, στην Ελλάδα και την Τουρκία, που δηλώνουν ότι δεν υπάρχει αυτού του είδους η εργασία, εντούτοις περιλαμβάνουν ανάμεσα στα μέλη τους τέτοιας κατηγορίας δημοσιογράφους , που είναι καμουφλαρισμένοι από τα κριτήρια συμμετοχής ενός δημοσιογράφου, στο μητρώο των μελών των Ενώσεων.
Εν κατακλείδει: Στη Δυτική Ευρώπη από την ανάλυση του τι είναι η συγκεκριμένη μορφή εργασίας, έχει αρχίσει η συζήτηση, ότι είναι ανέξοδο να την διεξάγουμε, αν δεν έχουμε ταυτόχρονα για κάθε μορφή πρόταση και λύση. Και αυτό γιατί οι αριθμοί αυξάνονταν συνεχώς. Η δεκαετία που μεσολάβησε αύξησε τον αριθμό τους. Μια γκρίζα ζώνη άρχισε να επεκτείνεται από άκρη σε άκρη στην Ευρώπη. Η γκρίζα ζώνη μεταξύ των μόνιμα απασχολουμένων δημοσιογράφων, των καθορισμένης διάρκειας εργασίας, δημοσιογράφων, σε αληθινά ή ψεύτικα επίπεδα, - που αναφέρονται σε πολλές περιπτώσεις, ως οικονομικά εξαρτώμενοι εργαζόμενοι - αυξάνεται επίσης. Προκειμένου να προταθούν οποιαδήποτε σχέδια κοινωνικής προστασίας για τους ανεξάρτητους εργαζομένους, κρίθηκε ως σημαντικό να παρασχεθούν στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς στοιχεία για την χάραξη μιας πολιτικής, αφού γίνει μια ανάλυση της πραγματικής κατάστασης στην Ευρώπη. Επομένως, η EFJ ζήτησε από εμπειρογνώμονες σε αυτόν τον τομέα για να πραγματοποιήσουν μια έρευνα με τη συνεργασία του γκρουπ της FREG, και των εθνικών ενώσεων μελών.

Ο Roberto Pedersini από ένα ιταλικό ερευνητικό ίδρυμα εργασίας, ασχολήθηκε σε αυτό το πλαίσιο, με τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, σε μια έρευνα στους οικονομικά εξαρτώμενους εργαζομένους, το πώς θα μπορούσε να προκύψει το περίγραμμα πάνω στους κοινωνικούς και νομικούς όρους της ανεξάρτητης εργασίας στην Ευρώπη, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει τα σχέδια κοινωνικής προστασίας για τους οικονομικά εξαρτώμενους εργαζομένους - αυτά είναι πρόσωπα που εργάζονται πρώτιστα για έναν εργοδότη (άσχετα αν μπορούν να κληθούν ψεύτικοι ή πλαστοί freelance). Η EFJ κλήθηκε να παράσχει στοιχεία συγκεκριμένα σε αυτά τα φαινόμενα. Έτσι τον Ιανουάριο του 2003, η μεν Επιτροπή, προτείνει να έρθει σε επαφή με έναν Κοινωνικό Διάλογο, και ζητά υποστήριξη πάνω σε μια έκθεση για τους οικονομικά εξαρτημένους εργαζομένους στην δημοσιογραφία. Η Επιτροπή ενδιαφέρεται να έχει μια άποψη των πραγμάτων για την κατάσταση που επικρατεί στις 15 χώρες αλλά και κάποια συμπεράσματα για το τι συμβαίνει στις υπό ένταξη χώρες.
Αλλά: η Επιτροπή, ενδιαφέρεται μόνον για όσους εργάζονται για έναν μόνο εργοδότη. ¶λλες περιπτώσεις Freelancers, που απασχολούνται σε δύο εργοδότες, δεν φαίνεται να απασχολούν την Επιτροπή προς το παρόν.
Είναι αξιοσημείωτο αυτό που είπε στα μέλη του expert group της FREG, ο Ποζέντο Γκονζάλες Ντορέγκο. «Κάντε θόρυβο για την περίπτωσή σας. Κάντε το, οργανώνοντας ένα μεγάλο σεμινάριο με 200 συμμετέχοντες, προσκαλέστε όλα τα κόμματα, πολιτικούς, εργοδότες, την Επιτροπή, το Κοινοβούλιο, κλπ.
Ξεκινήστε μια μελέτη, ελάτε σε μας για χρήματα, περιλάβετε όλα τα κράτη- μέλη, και τις υποψήφιες χώρες.»
Υποσχέθηκε στοιχεία, υποσχέθηκε να μας ακούσει, και από την πλευρά μας, υπάρχει το ρίσκο, να οδηγηθούμε στην παλιά συζήτηση ποιος είναι τι, ποιος κάνει τι, και ποιος δικαιούται τι και μέχρι πότε. Δεν είναι δραστήρια όμως, ούτε επιδιώκει να γίνει για να καλυφθεί το έλλειμμα που υπάρχει σε επίπεδο οδηγιών νομοθεσία και λοιπά….
Στο γενικότερο τίτλο, μπορούμε να μιλάμε για τα προβλήματα της οικονομικής εξάρτησης στην FREELANCE εργασία.
Παρόλα αυτά, ζητούμε όλα τα στοιχεία που έχουν οι χώρες – μέλη και οι υποψήφιες χώρες της Ε.Ε. Ξεκινούμε μια έρευνα για το τι συμβαίνει.
Συζητάμε το ενδεχόμενο να κάνουμε θόρυβο και τι είδους θόρυβος θα είναι αυτός. Υπάρχει το ενδεχόμενο μιας κινητοποίησης – διαδήλωσης, σε εθνικό επίπεδο, η Ελλάδα δεν μετέχει ούτε οργανώνει παρά τις προτάσεις ανάλογη εκδήλωση, ή στις Βρυξέλλες, και η καθιέρωση Ημέρας Αλληλεγγύης, όπου κι εδώ παρά την επισήμανση να καθιερωθεί αντίστοιχη ημέρα, υστερούμε…..Διοργανώνονται σεμινάρια, το τελευταίο, έγινε το Φθινόπωρο, ενόψει της Πράσινης Χάρτας από την Ε.Ε. με την ευκαιρία της οποίας, η επιτροπή θέλει να έχει συνολική πρόταση. Η κατεύθυνση είναι η σύνδεση του μόνιμου προσωπικού και των Freelance, τόσο στις Ενώσεις, όσο και στις ΣΣΕ καθώς δεν είναι δυνατό να είναι χωριστά οι δύο ομάδες.
Με αφορμή και την διοργάνωση σεμιναρίου για το θέμα, καταλήξαμε ότι η συζήτηση πρέπει από κοινού, για τις χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης και τις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης. Ετσι θα έχουμε κι έχουμε όλοι, όχι μόνο την ανταλλαγή απόψεων αλλά και τον συγκερασμό εμπειριών όπου το φαινόμενο είναι νέο και επομένως, αντιμετωπίσιμο ακόμα εν τη γενέσει του. Και η έρευνα του Roberto Pedersini έγινε και το σεμινάριο επίσης, σε δύο φάσεις. (Από κοινού και μεμονωμένα, ανά χώρα δηλαδή). Τι έδειξε η έρευνα και τι τα σεμινάρια;
Ότι ο αριθμός των δημοσιογράφων που ασκούν αυτού του είδους την δημοσιογραφία, στις 19 χώρες της Ευρώπης, είναι το 30% του συνόλου του κλάδου, και ότι ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 5% από τη δεκαετία του 90.
Την τρέχουσα 10ετία, στην Ιταλία, το 50% του δημοσιογραφικού προϊόντος που παράγεται, παράγεται από freelances, ενώ το 70% από αυτούς εργάζονται στο Μιλάνο, όπου είναι συγκεντρωμένη η πλειοψηφία των ΜΜΕ.
4 χρόνια μετά την εμφάνισή τους, συμπεριελήφθησαν στην ΣΣΕ, αλλά το θέμα μπλόκαρε και αυτές ακόμα τις συμβάσεις, καθώς, το 2000, οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν καθώς οι εργοδότες δεν αποδέχονταν αναφορές γιαυτούς. « Ας αντιμετωπίσουμε τους εκδότες» ήταν η πρόταση της Ιταλίδας εκπροσώπου σε ένα συνέδριο στη Νυρεμβέργη. Μαχόμαστε μαζί, όχι ενάντιά τους και δεν χάνουμε την ελπίδα», κατέληξε.
Στη Σουηδία οι αναφορές, δίδουν για ένα παράδειγμα freelance, με 12 διαφορετικούς ρόλους.
Στη Δανία το 10% των μελών της Ενωσης είναι freelance, οι οποίοι είχαν και έχουν και σήμερα, τα ίδια δικαιώματα, όπως κάθε άλλο μέλος, οργανώνονται, έχουν επιρροή, εκλέγονται σε δικό τους γκρουπ μέσα στην Ενωση. Η ΣΣΕ της Ενωσης αφορά στο ίδιο κείμενο μόνιμα απασχολούμενους και freelance.
Στην Αγγλία, υπάρχουν πολλών κατηγοριών freelancers. Κάποιοι επέλεξαν να είναι, αλλά οι περισσότεροι δεν είχαν άλλη επιλογή, από το να οδηγηθούν σε αυτή τη μορφή εργασίας. Δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα αν και κάνουν την ίδια δουλειά για τα ίδια ή περισσότερα αφεντικά, Συνήθως εύχονται να γίνουν μέλη του προσωπικού των Μέσων στα οποία εργάζονται. Στην Γερμανία έχουν οργανωθεί και στο διαδίκτυο. Στην Αυστρία ο κλάδος αφορά κυρίως σε αυτό που λέμε part timers όπου ένα μέρος κοινωνικής ασφάλειας και ασθένειας πληρώνει ο εργοδότης, αλλά τα λοιπά δικαιώματα των πλήρως απασχολουμένων είναι ανύπαρκτα γιαυτούς. Στη Γαλλία η νομοθετική κατοχύρωση των εργαζομένων με το κομμάτι των λεγομένων pigistes λύνει εν μέρει και όχι εν όλω τα προβλήματα. Παντού οι Freelance εργασία είναι με καλύτερους όρους στα Δημόσια, από τα ιδιωτικά ΜΜΕ. Αν και το κακό παράδειγμα τα Δημοσίου Συμφέροντος ΜΜΕ το δίδουν.
Και τα προβλήματα τους παραμένουν άλυτα, και αφορούν σταθερά: την κοινωνική ασφάλιση, την απόδοση πληρωμής σε συγκεκριμένη ημερομηνία από την παράδοση εργασίας,
(έχει προταθεί στις ενώσεις από την FREG, να διεκδικούν , η πληρωμή να γίνεται 15 το πολύ 30 ημέρες μετά την παράδοση εργασίας ανεξάρτητα αν αυτή δημοσιευτεί ή όχι- τώρα φτάνει και τους 3 ή 6 μήνες και μόνο αν δημοσιευτεί η εργασία, σε κάποιες περιπτώσεις). Ζητούμενο είναι ακόμα, και δεν είναι σαφές παντού, η ανάγκη να προβλέπεται στη Σύμβαση, η ασφάλειά και αποζημίωση των Freelance σε περίπτωση ατυχήματος και των οικείων τους σε περίπτωση θανάτου.
Δεν γίνεται πάντα επίσης, η αποσύνδεση εξόδων ταξιδιών από το σύνολο της αμοιβής, ενώ ο ορισμός του χώρου εργασίας, είναι κοινά ζητήματα, ανεξαρτήτως κατοικίας. Ακόμα είναι ζητούμενο, ο δικαιούμενος χρόνος διακοπών, η αναρρωτική άδεια, η άδεια κύησης, και λοχείας. Παραμένουν ακόμα, άλυτα προβλήματα:
η μη συλλογική αντιμετώπιση των προβλημάτων, αφού οι Ενώσεις αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να πείσουν τους Freelance να οργανωθούν εντός τους, αν και όλες πλην Ελλάδας, έχουν τμήμα FREELANCE, ή υπάρχουν χώρες, όπου στις Ενώσεις η πλειοψηφία των μελών ανήκει σε αυτήν την κατηγορία εργαζομένων και η μειοψηφία στο αποκαλούμενο μόνιμο προσωπικό. ( εδώ δεν τους συμπεριλαμβάνομε γιατί δεν τους θεωρούμε ότι πληρούν τις προϋποθέσεις των καταστατικών μας,) Ακόμα, δεν έχει απαντηθεί το δίλημμα σε επίπεδο EFJ , ΣΣΕ ή συμβόλαια. Eίναι λίγες οι ευκαιρίες πρόσβασης σε εκπαίδευση και κατεύθυνση, και μένει μόνο το παράδειγμα των Σκανδιναβών συναδέλφων, οι μεν να θεωρούνται εφάμιλλοι των δε και στην ίδια ΣΣΕ να υπάρχουν ρυθμίσεις για όλους.
Βέβαια, ένας προβληματισμός που μπαίνει, προωθημένος θα πείτε, είναι η προσπάθεια κοινής Ευρωπαϊκής Σύμβασης αν και υπάρχουν οι δυσκολίες μεταξύ των χωρών, σε σχέση με τα στάνταρ ζωής διαφέρουν.

Το όλο θέμα δεν αφορά μεμονωμένα κάποιους αλλά το όλο σύστημα. Αν και πολλοί θεωρούν ότι το όλο θέμα είναι μια διαμάχη μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης, δεν έχουν τεθεί ακόμα γενικώς ή και ειδικώς, τα επίπεδα προστασίας, λαμβανομένου υπόψη και του ανταγωνισμού, για τον οποίο σε πολλές χώρες, τίθεται θέμα ότι: το επιδιωκόμενο πρέπει να είναι σύμφωνο με την εξέλιξη και τις απαιτήσεις της αγοράς. Επομένως είναι κόντρα τον ανταγωνισμό. Πρέπει να αναπτυχθεί ένα σύστημα προστασίας από τις επενδύσεις που γίνονται με χρηματοδότηση της Ε.Ε. σε χώρες της Αν. Ευρώπης με όλες τις επιπτώσεις στις κοινωνικές υποχρεώσεις. ( κακά συμβόλαια, ανύπαρκτες ΣΣΕ, παραμερισμός ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, κλπ). Στην Ουγγαρία, στην Σλοβενία, στην Βουλγαρία, οι ιδιοκτήτες είναι από την Γερμανία. Στη Σλοβακία, παρά την παγκοσμιοποίηση αρκετά ΜΜΕ ανήκουν ακόμα σε χέρια Σλοβένων. Αλλά το 6% των εργαζομένων είναι κάτω από ΣΣΕ και το 60% είναι άνευ ΣΣΕ ενώ, οι μισοί από αυτούς, χωρίς καν συμβόλαιο. Στην Λιθουανία, το 75% του μηνιαίου εισοδήματος προέρχεται από κύριο επάγγελμα. Αλλά οι εργοδότες εξασφαλίζουν ένα 40% της παραγόμενης δημοσιογραφικής εργασίας, από περιόδους μαθητείας, και ημιαπασχόληση, και οι νέοι πληρώνουν ακριβά το όνειρο του να γίνουν δημοσιογράφοι. Στη Σερβία, τα 1500 ΜΜΕ με πληθυσμό 7,5 εκατομμύρια και 300 μέλη στην Ενωση θέτουν το ερώτημα, πόσοι χρειάζονται για να πληρώνονται πόσο, και να φτάνουν στη σύνταξη ποίοι ;
Στο Μαυροβούνιο το επάγγελμα δεν οδηγεί σε συνταξιοδότηση, και στην Ουκρανία, πρέπει να κάνει κανείς πολλές δουλειές για να τα βγάλει πέρα, και ταυτόχρονα να έχει την μάχη με τους μόνιμα απασχολούμενους, που βλέπουν ανταγωνιστικά κάθε νέο που μπαίνει στο επάγγελμα ως Freelance να απειλεί ότι γρήγορα θα οδηγηθεί στη θέση του ως χαμηλόμισθος και αυτός θα πάρει την δική του θέση στην Freelance εργασία. Παντού σχεδόν, η εισφορά στη φορολογία, είναι μέγα ζήτημα, ενώ οι εισφορές εργαζομένου εργοδότη είναι μέγα ζήτημα, καθώς αναζητείται η καλύτερη, δηλαδή η χαμηλότερη, η καθόλου, αφού το σήμερα είναι ορατό και το μέλλον αβέβαιο και μακρινό.
Στην Ελλάδα, το θέμα ή δεν τίθεται ή δεν συζητείται μην και ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου. Το πρόβλημα είναι όμως υπαρκτό. Τι έχουμε: Η μαύρη εργασία, δηλαδή η αμοιβή με μαύρα χρήματα, να είναι συμπληρωματικό εισόδημα στην κύρια εργασία, από όπου εξασφαλίζεται υγειονομική περίθαλψη, συνταξιοδότηση, διακοπές, επιδόματα θέσης, τέκνων, διακοπές, και λοιπά, αλλά όχι αξιοπρεπείς διαβίωση. Μια μερίδα, εργάζεται σε 2 ή και 3 εργοδότες, χωρίς να εξασφαλίζει ούτε τα μίνιμουμ. Η εργασία με δελτίο παροχής υπηρεσιών του /της ιδίου/ιδίας, ή χρησιμοποίηση άλλου, η δωρεάν παροχή εργασίας για κάποιους, η ασφάλιση σε άλλα από τα δημοσιογραφικά ταμεία ( π.χ ΤΕΒΕ).
Τα πνευματικά δικαιώματα είναι ανύπαρκτα υπό το πρόσχημα της ελεύθερης διακίνησης της πληροφορίας και της ελευθερίας της έκφρασης. Ετσι ο δημοσιογράφος, με την επαγγελματική αλλοτρίωση της δήθεν άσκησης εξουσίας, της χαμηλής αυτό- εκτίμησης του κλάδου, και του διαχωρισμού του από τον υπόλοιπο κόσμο της εργασίας, ακόμα και στο ίδιο ΜΕΕ, την απαξία του συλλογικού προϊόντος και της συλλογικής λειτουργίας, πορεύεται σε ένα εξ ίσου αν όχι περισσότερο αβέβαιο μέλλον από τους ευρωπαίους συναδέλφους του.
Οι Ενώσεις δεν προωθούν ούτε στις ΣΣΕ, παραμέτρους ούτε κατευθύνουν τους όρους στα μεμονωμένα συμβόλαια. Εχουμε όμως την υπεράσπιση ενώπιον των Δικαστηρίων σε κάποιες περιπτώσεις. Δεν έχουν, όμως οι Ενώσεις οργανωμένα τμήματα για τους Freelance, και κάποιες Ενώσεις δεν τους αποδέχονται ως συναδέλφους, για να γίνουν μέλη αφού ποτέ δεν συμπληρώνουν τους καταστατικούς όρους για εγγραφή.
Αν και έχει κατ’ επανάληψη προταθεί δεν έχει γίνει συνολική καταγραφή του συγκεκριμένου χώρου, ενώ το 4ο συνέδριο της ΠΟΕΣΥ, απλώς κατέληξε, με ομοφωνία και ύστερα από διαπραγματεύσεις για να επιτευχθεί η ομοφωνία, ότι παρακολουθούμε το φαινόμενο, και συμπαριστάμεθα, ενώ όλοι επιδιώκουμε να γίνουν οι εργαζόμενοι στο δημοσιογραφικό επάγγελμα, μέρος του σταθερού μισθολογίου κάθε ΜΜΕ, με εισόδημα ικανό να εξασφαλίσει αξιοπρεπή διαβίωση. Παρήγορο είναι όσο μπορεί να θεωρηθεί, βέβαια, η λειτουργία του site των freelances και η προσπάθεια που γίνεται από τον Δημήτρη Ταταρούνη. Χαίρομαι να μας δώσει την εικόνα του δια ταύτα που έχει και πως χειρίζεται κάθε φορά ο κάθε συνάδελφος, τόσο σε θέματα παραγγελίας, όσο και αμοιβής της εργασίας που παραγγέλλεται.
Τι λέμε ως FREG:
Εμείς, λέμε, ότι απαιτείται μια μεταχείριση, μια διαπραγμάτευση αν προτιμάτε, για όλους, αφού αν δεν προστατεύονται όλα τα μέρη της αγοράς εργασίας, η έκρηξη που θα ακολουθήσει θα έχει ανεξέλεγκτες συνέπειες. Εν ολίγοις, το σχέδιο αυτό, που η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία ετοιμάζει και θα χρησιμοποιήσει ως εργαλείο κυρίως, στην εκστρατεία της για την βελτίωση της νομικής προστασίας των ελευθέρων επαγγελματιών – δημοσιογράφων, μεταξύ άλλων σημειώνει ότι:
-Κάθε Freelance, έχει το δικαίωμα να οργανωθεί σε μια Ενωση, και με συλλογική εργασία, να επιδιώξει να βελτιώσει την κατάσταση για τους Freelance και άλλους Δημοσιογράφους.
Κάθε Freelance θα πρέπει να έχει τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα όπως και κάθε ένας από τους συναδέλφους του που ανήκει στο μόνιμα απασχολούμενο προσωπικό, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα ίδια δικαιώματα στην αναζήτηση της πληροφόρησης, στην προστασία των πηγών, της υποστήριξης των στάνταρντς δεοντολογίας.
-Κάθε Freelance έχει δικαίωμα σε συμβόλαιο. Επιπροσθέτως γιαυτό, κάθε συμφωνία μεταξύ ενός Freelance κι ενός πελάτη, είναι βασισμένη σε συμβόλαιο, είτε γραπτό, είτε προφορικό. ( Στο σημείο αυτό, έχουν εκφραστεί πολλές διαφωνίες, όσον αφορά στο προφορικό συμβόλαιο, εργαζομένων στον Τύπο. Αν μείνει τέτοιο ενδεχόμενο, τότε προτείνεται να δίδεται η κατεύθυνση μέσω των Ενώσεων, είτε μέσω των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, είτε με μιας μορφής συμβόλαιο που τα μέλη των Ενώσεων θα μπορούν να χρησιμοποιούν) .Κάθε συμβόλαιο που στερείται λεπτομερειών θα πρέπει να «μεταφράζεται» νομικά από τις Ενώσεις και τους Νομικούς τους συμβούλους, όσο πιο επισταμένως γίνεται αφού αυτό θα είναι πλεονέκτημα για τους Freelance.
-Κάθε Freelance έχει το δικαίωμα στα συγγραφικά του/της δικαιώματα. Η μεταχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας ως ιδιοκτησιακό δικαίωμα, και του Μέσου, κάνει τη ζωή των Freelance πολύ δύσκολη, καθώς μεγάλες εταιρείες, προσπαθούν πάντα να εξαναγκάσουν τους Freelance, να παραιτηθούν αυτών των δικαιωμάτων τους. Ετσι η Επιτροπή προτείνει, κάθε Freelance, να έχει δικαίωμα να επιλέξει την πλέον συμφέρουσα «φόρμα» για να ασκήσει αυτήν την μορφή εργασίας. Δηλαδή, εκείνοι που αναγκάζονται να υπογράφουν ως αυτοπασχολούμενοι, (σσ.όπως οι εξωτερικοί συνεργάτες της ΕΡΤ Α.Ε. ή οι εργαζόμενοι σε συγκροτήματα τύπου) να μην δέχονται να εμφανίζονται στα συμβόλαια ή τις συμβάσεις ως «εργοδότες» γιατί ελοχεύει ο κίνδυνος, να χάσουν, ή χάνουν κάθε ένα από αυτά τα δικαιώματα του copy right της δουλειάς τους
- Φορολογία: Aναζητείται ένα σύστημα, όπου ο εργαζόμενος που υπογράφει ως αυτό- απασχολούμενος, να έχει ένα νομικό εκτελεστό δικαίωμα να πληρώνεται μικτά, και να μην υποχρεώνεται να πληρώνει ο ίδιος την κοινωνική του ασφάλιση ή μέρος αυτής. Κάθε Freelance πρέπει να έχει το δικαίωμα σε πληρωμή κατά την αναρρωτική του άδεια, την οποία δικαιούται να λαμβάνει, να παίρνει σύνταξη από το κράτος, να τυγχάνει επιδομάτων ανεργίας, να έχει δικαίωμα στην μητρότητα και την πατρότητα, και στα επιδόματα και τις διευκολύνσεις που δίδονται, για το σκοπό αυτό.
- Κάθε Freelance έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να χρησιμοποιηθεί ως φτηνό εργατικό δυναμικό, με υποχρεώσεις και ελάχιστα ή καθόλου δικαιώματα, δικαιούται κάθε εκπαίδευσης κι επιμόρφωσης, όπως και οι λοιποί συνάδελφοί του.
- Οσον αφορά στις επικίνδυνες αποστολές όπου προτιμάται να αποστέλλονται αυτής της κατηγορίας οι συνάδελφοι, για να αποφύγουν τα θέματα και τα κόστη ασφαλείας, η Ευρωπαική Ομοσπονδία αναζητά ένα σύστημα μέσω του οποίου θα μπορούσε να παρέχεται κάλυψη σε τέτοιες περιπτώσεις. (Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένας οδηγός επιβίωσης δημοσιογράφων σε ζώνες κινδύνου, από την Διεθνή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων).

Σχετικά με την Πράσινη Χάρτα για την Εργασία, στις υπόλοιπες χώρες, οι Ενώσεις έρχονται σε επαφή με Βουλευτές και Ευρωβουλευτές των χωρών τους για να προωθήσουν τις θέσεις τους, κυρίως όπως αυτές διαμορφώνονται μετά την συγκέντρωση πολλών ΜΜΕ σε χέρια λίγων, στις διάφορες χώρες της Ε.Ε. Η απειλή να επεκταθεί η οδηγία Μπολγκενστάϊν σους εργαζόμενους στα ΜΜΕ, είναι μια πραγματικότητα για τα ΜΜΕ στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ υπάρχουν οι ορατές αλλά και οι αόρατες πλευρές στην εργατική νομοθεσία.

Η κατάσταση του εργασιακού τοπίου αλλάζει γρήγορα και μας ξεπερνάει κάθε φορά.
Μπορεί να υπάρχει διαφορετική προσέγγιση για το θέμα, αλλά οι παράμετροί του αφορούν μια μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων μας. Η μάχη δεν είναι ενός επιπέδου, αλλά πολύπλευρη και πολυεπίπεδη. Και μάλλον απέναντι στον ίδιο μας τον εργασιακό εαυτό θα πρέπει να γίνει αρχή, μετά στα σωματεία, για να βάλουμε στη συνέχεια, διεκδικητικούς όρους απέναντι στα ταμεία, τους εργοδότες, και την Κυβέρνηση.
Ας σώσουμε τους freelances, στο μέλλον όλοι μας θα είμαστε ένας από αυτούς.
Στο δε μόνιμα απασχολούμενο προσωπικό λέμε ακόμα: Αν θέλεις να προστατέψεις τα δικαιώματα και τις συνθήκες εργασίας σου, τότε δεν μπορείς να κάνεις τίποτα πιο αποτελεσματικό, από το να προωθήσεις τα υψηλότερα στάνταρντς, για τους Freelance".