Bloggers και δημοσιογραφία

Τα τελευταία χρόνια, εντείνεται ολοένα και περισσότερο η συζήτηση για τη σχέση της δημοσιογραφίας με την τεχνολογία του Internet. Πρόσφατα, το περιοδικό «The Economist» δημοσίευσε μια έρευνα, σύμφωνα με την οποία «απ' όλα τα παραδοσιακά Μ.Μ.Ε., οι εφημερίδες είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο από το Ιντερνέτ». Όπως παρατηρεί ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Αλβάρο Βάργκας Γιόσα, με άρθρο του στην εφημερίδα Washington Post, «έχει αποκεντρωθεί η ισχύς. Ο "καθένας" μπορεί να γίνει εκδότης. Οι φραγμοί για την είσοδο στην αγορά των πληροφοριών έχουν πέσει και τώρα οι πολίτες δεν εξαρτώνται από τους δημοσιογράφους για να δημοσιεύσουν τις απόψεις ή τα ρεπορτάζ τους", ενώ απαντώντας στο πρωτοσέλιδο ερώτημα του Economist «Ποιος σκότωσε την εφημερίδα;» σημειώνει πως «κανείς δεν σκότωσε την εφημερίδα, απλώς οι πληροφορίες, που έρεαν από πάνω προς τα κάτω, αρχίζουν τώρα να ρέουν από κάτω προς τα πάνω».

Μία από τις εμφατικότερες εφαρμογές αυτού του φαινομένου, είναι αναμφισβήτητα τα εξαιρετικά δημοφιλή blogs του διαδικτύου, όπου ο καθένας έχει την ευκαιρία να αποκτήσει ένα «μέσο» από το οποίο μπορεί να δημοσιοποιεί πληροφορίες ή ακόμα και τις σκέψεις και τις απόψεις του για οποιοδήποτε θέμα. Οι bloggers, με τον τρόπο που χειρίζονται την ύλη της «σελίδας» τους ή επεξεργάζονται τις πληροφορίες πριν τις δημοσιεύσουν, πολύ συχνά αγγίζουν τις παρυφές του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, αν και επισήμως δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιοι αφού στο διαδικτυακό «πέλαγος», με τη σχεδόν απόλυτη ελευθερία που αυτό προσφέρει, κανείς δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι τηρούν τους κανόνες της δημοσιογραφικής εργασίας και δεοντολογίας. Μολαταύτα, είναι σχεδόν βέβαιο πως στο κοντινό μέλλον οι δημοσιογράφοι και τα συνδικάτα τους σε όλο τον κόσμο (ασφαλώς και στην Ελλάδα, παρά τη δυσκινησία που παρουσιάζουν) θα κληθούν να αντιμετωπίσουν με τρόπο συγκεκριμένο, σύγχρονο και ρεαλιστικό τις σχέσεις του δημοσιογραφικού επαγγέλματος με το Internet και ειδικότερα με τους bloggers.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κείμενο του Παναγιώτη Στ. Ανδριανέση με τίτλο «Κίνδυνος για τους bloggers», που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του έγκυρου μηνιαίου περιοδικού «Διαβάζω» (τ. 466, Σεπτέμβριος 2006):

«Πρόστιμο 13.500 ευρώ κλήθηκε να πληρώσει στις αρχές του καλοκαιριού από τις δικαστικές αρχές της Ιταλίας ο Ρομπέρτο Μαντσίνι. Αιτία; Οι ηθικές βλάβες που προξένησε σε κάποιους με τα γραφόμενά του στο προσωπικό του ηλεκτρονικό ημερολόγιο στο Διαδίκτυο (blog) με την επωνυμία Il Bolscevicostanco (www.ilbolscevicostanco.blogspot.com). Ο κ. Μαντσίνι, πρώην αντιπρόεδρος της τοπικής ένωσης δημοσιογράφων, συνήθιζε να γράφει τα κείμενά του στο blog υπογράφοντας με το ψευδώνυμο General Sukhov. Επιπλέον, σύμφωνα με τη δικηγόρο του Κατερίνα Μαλαβέντα, στον Μαντσίνι αποδόθηκαν σχόλια που είχαν αποσταλεί από αναγνώστες του blog του και δεν τα είχε γράψει ο ίδιος.

Ο 59χρονος Ιταλός οδηγήθηκε στο δικαστήριο όταν τέσσερα άτομα -συμπεριλαμβανομένων δύο δημοσιογράφων- τον κατηγόρησαν για χρήση σαρκαστικής και κάποιες φορές υβριστικής γλώσσας στο ημερολόγιό του, όπου σχολιάζει την τοπική επικαιρότητα της Αόστα, της όμορφης πόλης της βόρειας Ιταλίας, όπου κατοικεί. Οι δύο δημοσιογράφοι ονομάζονται Λούκα Μερκάντι και Χριστίνα Πόρτα και εργάζονται στην τοπική εφημερίδα Gazzetta Matin, ενώ τα άλλα δύο άτομα, που κατέθεσαν τη μήνυση, είναι ο Πιερ Μαρία Μινούτσο, εκπρόσωπος Τύπου του εμπορικού επιμελητηρίου της πόλης, και ο webmaster Μάρκο Καμίλι.

Ο δικαστής, βασιζόμενος στο άρθρο 595 του ποινικού κώδικα περί συκοφαντικής δυσφήμισης, έκρινε πως ανάμεσα στα διάφορα σχόλια του blog περιλαμβάνονται και κάποια σχόλια στα οποία αναγράφονται –τουλάχιστον- υπαινιγμοί περί συμμετοχής ενός από τους μηνυτές σε ληστεία τράπεζας. Όμως, δίχως να επικαλείται το νόμο περί Τύπου (του 1948) –αφού στην Ιταλία ο κάτοχος και διαχειριστής ενός ψηφιακού ημερολογίου (blogger) δεν λογίζεται ως δημοσιογράφος- η απόφαση δέχεται ως προϋπόθεση ότι ο διαχειριστής ενός blog οφείλει να ελέγχει οτιδήποτε λαμβάνει και δημοσιεύει και –όπως ο αρχισυντάκτης μιας εφημερίδας- έχει την υποχρέωση να απομακρύνει οποιοδήποτε μήνυμα κρίνει πως μπορεί να θεωρηθεί εμπρηστικό ή/και ποινικά κολάσιμο.

Στην απόφαση σημειώνεται ότι οι πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν στο Il Bolscevicostanco ήταν εν μέρει σωστές, αλλά το θέμα δεν παρουσιάστηκε και κυρίως δεν τεκμηριώθηκε με τον κατάλληλο τρόπο. Ο Ρομπέρτο –General Sukhov- Μαντσίνι “μεταχειρίζεται χυδαίο ύφος, γράφοντας με τρόπο που ταιριάζει περισσότερο σε… οίκο ανοχής” αναφέρεται χαρακτηριστικά!

"Η καταδίκη του Ρομπέρτο Μαντσίνι" τονίζει στην ανακοίνωσή της η οργάνωση Reporters Without Borders («Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα» - www.rsf.org) θα μπορούσε να οδηγήσει άλλα άτομα, που διατηρούν blog στο Internet, να ασκούν προληπτική λογοκρισία σε μηνύματα αναγνωστών τους, προκειμένου να μην μπλέξουν σε δικαστικές περιπέτειες. Aδικο έχει;»

Για την αντιγραφή
Γιάννης Ράγκος / freelancers.gr

Σύνδεσμοι:
-Το άρθρο του περιοδικού «The Economist», όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 3/9/2006
-Η υπόθεση «Μαντσίνι» στο site της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα» («Reporters Sans Frontiers) στην αγγλική γλώσσα  και στη γαλλική γλώσσα.