Τα Δυτικά Βαλκάνια στην εποχή του «ηγετικού ελλείμματος»

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ελλάδα διαμόρφωσαν, στο πρόσφατο παρελθόν, μια αιφνίδια πραγματικότητα και ανεδύθησαν συμπεριφορές, τάσεις και υπόγεια ρεύματα μιας διαμαρτυρίας την οποία θα ήταν λάθος να την αποδώσουμε μόνον σε μια νεανική έκρηξη.

 Η ανησυχία των Ευρωπαικών κυβερνήσεων ήταν εύλογη όταν είδαν ένα κράτος-μέλος της ΕΕ να καταρρέει και να μετατρέπεται σε εξαγωγέα κρίσης και αναταραχής σε Ευρωπαικές πρωτεύουσες προμηνύοντας το νέο κύμα μιας ευρύτερης αποδόμησης που απειλεί την Ευρωπαική ήπειρο με απρόβλεπτες συνέπειες για το άμεσο μέλλον.

 Οι πολιτικές που εφάρμοσαν τα συντηρητικά και σοσιαλιστικά κόμματα διατήρησαν υψηλά την καταναλωτική δαπάνη, τροφοδοτώντας την με υπερδανεισμό και μαύρο χρήμα, την ώρα που πραγματικοί μισθοί παρέμεναν καθηλωμένοι στο όνομα της ανταγωνιστικότητας.

 Μετά την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος αποκαλύπτεται και η πραγματική (απ)αξία των μισθών που δεν μπορούν να σταθούν χωρίς τα δάνεια και τις ροές μαύρου χρήματος διότι κι αυτό υφίσταται τη δική του κρίση.

 Με αιτία ή αφορμή την οικονομική κρίση και οι υπόλοιπες χώρες των Δυτ. Βαλκανίων εισήλθαν σε μια πρωτοφανή πολιτική κρίση που οδήγησε σε εκλογές (Βουλγαρία, Ρουμανία, Αλβανία, Μαυροβούνιο,) και παραίτηση των Πρωθυπουργών Κροατίας και Ελλάδας. 

Τα (άναρχα και ασταθή) προτεκτοράτα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και Κοσσυφοπεδίου προς το παρόν στηρίζονται από τη Διεθνή Κοινότητα ενώ η Σερβία βρίσκεται φαίνεται ότι θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές την ερχόμενη Άνοιξη κάτι που συνέβη και στην ΠΓΔΜ το 2011.

 Καθώς δεν έχουν κλείσει ακόμη οι πληγές των χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου από εμφύλιες συρράξεις, τρομοκρατικές επιθέσεις, εγκλήματα γενοκτονίας, βίαιες πολιτικές ανατροπές και ενώ οι πολίτες των χωρών ονειρεύονται στην κυριολεξία τη στιγμή που θα γίνουν μέλη της μεγάλης Ευρωπαικής οικογένειας η εισαγόμενη από τις ΗΠΑ χρηματοοικονομική κρίση έρχεται να σαρώσει τις εύθραυστες ισορροπίες στην περιοχή. Με την οικονομική ύφεση που βρίσκεται σε εξέλιξη εντείνεται η επιβράδυνση των οικονομιών των χωρών των Βαλκανίων και της Α. Ευρώπης και είναι αναμενόμενη η μεγάλη αύξηση των επισφαλειών σε χώρες όπως η Ρουμανία , δευτερευόντως Βουλγαρία και Τουρκία. Κοινή εκτίμηση είναι ότι η επιβράδυνση των οικονομιών θα δημιουργήσει τις συνθήκες για αύξηση της ανεργίας και μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας.

Τα Δυτικά Βαλκάνια γίνονται πιο σύνθετα και πιο επικίνδυνα καθώς στις όμορες χώρες τείνει να ολοκληρωθεί ο μετασχηματισμός των εξτρεμιστικών δομών σε πολιτικούς οργανισμούς που εντάσσονται ή συνεργάζονται με τα πολιτικά κόμματα.

 Αναζητώντας τα αίτια των συγκρούσεων στα Δυτικά Βαλκάνια η πρώιμη και σχετικά ανώριμη ιστορική έρευνα κατέληξε και στο συμπέρασμα ότι αυτές κατ’αρχάς ήταν αποτέλεσμα δράσης-αντίδρασης ακραίων εθνικών και θρησκευτικών ηγετών οι οποίοι αντιμετώπισαν την εμφύλια σύρραξη ως τη δική τους ευκαιρία για πολιτική κυριαρχία, εξουσία και τρόπο άσκησης κρατικής πολιτικής. Αντικείμενο ξεχωριστής ερευνητικής φόρτισης αποτελεί ο ρόλος του διεθνούς παράγοντα.

 Ας σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή στην περιοχή βρίσκονται σε εξέλιξη 3 ενεργά εθνικιστικά ρεύματα (Αλβανικό, Σκοπιανό, Τουρκικό), 4 αδρανή (Μαυροβουνιακό, Κροατικό, Σερβικό, Ελληνικό) και 2 εξελισσόμενα (Βουλγαρικό, Ρουμανικό) ενώ ο μεγάλος άγνωστος παραμένει ο ρόλος του Ισλαμικού παράγοντα ο οποίος είναι ίσως και ο πλέον αστάθμητος και του οποίου ο χώρος ανάπτυξης εντοπίζεται στην περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με διάχυση στους ισλαμικούς θύλακες της περιοχής των Βαλκανίων

 Στην περιοχή των Δυτ. Βαλκανίων σήμερα δραστηριοποιούνται, αλληλοεπικαλύπτονται και συγκρούονται μικρά και μεγάλα εθνικιστικά και θρησκευτικά φανατικά ρεύματα. Οι εθνικές παρατάξεις ακόμη και τώρα έχουν ουσιαστικά ισχυρή ή κυριαρχική επιρροή στα εκλογικά σώματα των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής.

 Η εσωτερική πολιτική σκηνή των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων καταδυναστεύεται από πολιτικούς σχηματισμούς και οργανώσεις που μετασχηματίσθηκαν αλλά συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους με το δόγμα της επέκτασης εθνικής πολιτικής και θρησκευτικής με σημαντικό έλλειμμα ανοχής για το δημοκρατικό πολίτευμα προοιωνίζοντας το άνοιγμα ενός νέου κύκλου αστάθειας και συγκρούσεων.

 Παραθρησκευτικές οργανώσεις, θρησκευτικές αιρέσεις, νεοφασιστικές ομάδες συμπληρώνουν το σκηνικό. Η πολιτική ζωή των χωρών της περιοχής προσδιορίζεται συχνά από το γεγονός ότι ισχυρές και αδιαφανείς δομές χρηματοδοτούν τέτοιες πολιτικές.

 Εκ των ανωτέρω αναδύεται ένα νέο μοντέλο για την ανάπτυξη και εξαγωγή,σε ορισμένες περιπτώσεις, μορφών πολιτικής, εθνικής ή θρησκευτικής βίας που απειλούν την αστική δημοκρατία και τους δημοκρατικούς θεσμούς και αξίες και δημιουργούν τις προυποθέσεις για μορφές εσωτερικές τρομοκρατίας οι οποίες στην εξέλιξή τους μπορούν να υποβαθμίσουν εκ νέου το Ευρωπαικό διεθνοπολιτικό περιβάλλον.

Ιδιαίτερος είναι ο ρόλος του ριζοσπαστικού ισλαμικού παράγοντα ο οποίος και ορίζεται ως εισαχθέν φαινόμενο από τις ισλαμικές τρομοκρατικές οργανώσεις οι οποίες εκμεταλλεύθηκαν τη Βοσνιακή κρίση για την διείσδυση και εγκατάστασή τους στην περιοχή .

 Σε περιόδους "οικονομικής κρίσεως" προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη για την ανάπτυξη καινοτόμων μορφών ηγεσίας σε επιχειρήσεις, οικονομικές μονάδες και οργανισμούς που στόχο δεν θα έχουν μόνον τη κερδοφορία αλλά και τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται σε ένα απαιτητικό περιβάλλον που το χαρακτηρίζει το "ρίσκο" και η "φιλοσοφία διακινδύνευσης". Και βεβαίως πρέπει πάντοτε να υπάρχει η προοπτική για το τί θα επακολουθήσει μετά την κρίση..Πώς θα είναι η μέρα μετά....

 Ποια θα πρέπει να είναι όμως τα χαρακτηριοτικά των ηγετών τη σημερινή εποχή που αφ' ενός η επιρροή της οικονομίας ενισχύεται σε βάρος των κυβερνήσεων, των επιστημών και του πολιτισμού και τα σχέδια οργάνωσης του μέλλοντος περιορίζονται στη διαμόρφωση, γενικά, προτάσεων ορθολογικής διαχείρισης και αφ' ετέρου η αδιαφορία για την πολιτική έχει γίνει τόσο μεγάλη, ώστε η ίδια η Δημοκρατία να τίθεται υπό αμφισβήτηση;

 Πραγματικές μεταρρυθμίσεις γίνονται όλο και πιο δύσκολες, έως αδύνατες. Τα κράτη διαθέτουν όλο και λιγότερα χρήματα. Η αδιαφορία για την πολιτική δυσκολεύει την παρακίνηση και κινητοποίηση των πλειοψηφιών. Η εξάρτηση των πολιτικών από το πολιτικό χρήμα, τους οδηγεί στην αγκαλιά των οργανωμένων κύκλων (lobby) οι οποίοι αυξάνουν την επιρροή τους με αποτέλεσμα να μειώνεται η διαφάνεια, όπως προκύπτει από πολιτικές δίκες για αδιαφανείς διαπλοκές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

 Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι συμπεριφέρονται εγκληματικά απέναντι στον τόπο όταν προσπαθούν να διατηρήσουν την «ιστορική κοινωνική βάση» τους σε μία κοινωνία που αλλάζει, στον κόσμο που αλλάζει. Διαφορετικά θα αφήσουν το περιθώριο στον εκάστοτε αυτοαποκαλούμενο «σωτήρα», στον κάθε ανεκδιήγητο ευκαιριακό καιροσκόπο και σε αμφιλεγόμενους σχηματισμούς διαμαρτυρίας με ανύπαρκτο στελεχιακό δυναμικό να δημιουργήσουν τις κερκόπορτες του πολιτικού μας συστήματος που θα οδηγήσει στην άλωσή του με απρόβλεπτες συνέπειες.