1963: Με ανοχή η πρώτη κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου

Η πρώτη κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου το 1963

Επειδή μεταδίδεται και επαναλαμβάνεται ότι η μοναδική «μειοψηφική» κυβέρνηση ανοχής στην Ελλάδα ήταν εκείνη που σχημάτισε ο Δημήτριος Βούλγαρης ο επονομαζόμενος «Τζουμπές» το 1874, υπενθυμίζουμε ότι η πρώτη κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου το 1963 ήταν μία κυβέρνηση ανοχής.

Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση αυτή ορκίστηκε στις 8 Νοεμβρίου του 1963 με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου μετά την πρώτη εκλογική νίκη της Ένωσης Κέντρου απέναντι στην ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Οι εκλογές είχαν διεξαχθεί στις 3 Νοεμβρίου του 1963 και η Ένωση Κέντρου που ήταν σύμπραξη οκτώ κομμάτων είχε αναδειχθεί πρώτο κόμμα με ποσοστό 42,04% και 138 έδρες, οι οποίες όμως δεν της εξασφάλιζαν την αυτοδυναμία.

Η ΕΡΕ, υπό την ηγεσία ακόμη του Κωνσταντίνου Καραμανλή, είχε ηττηθεί  με μειωμένο το ποσοστό της κατά περίπου 11,5% σε σύγκριση με τις αποκαλούμενες εκλογές «βίας και νοθείας» το 1961, συγκεντρώνοντας  ποσοστό 39,36%  και 132 έδρες.

Τότε ο «Γέρος» κυβέρνησε υπό την ανοχή και τη στήριξη της ΕΔΑ (η οποία με ποσοστό 14,33% είχε αναδειχθεί τρίτο κόμμα και είχε πάρει 28 έδρες) για δύο περίπου μήνες στους οποίους μάλιστα ψηφίστηκαν σημαντικά νομοσχέδια όπως η καθιέρωση της δωρεάν παιδείας, η ρύθμιση των χρεών των αγροτών καθώς και η απόλυση σημαντικού αριθμού πολιτικών κρατουμένων από τις φυλακές.

Στις 16 Δεκεμβρίου 1963 είχε ζητήσει και είχε πάρει ψήφο εμπιστοσύνης με την υποστήριξη της ΕΔΑ, αλλά επειδή δεν ήθελε να στηρίζεται στις ψήφους της Αριστεράς, παραιτήθηκε αμέσως για να πάει σε νέες εκλογές σκοπεύοντας στην αυτοδυναμία, η οποία σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ήταν εφικτός στόχος.  

Στη συνέχεια, ο βασιλιάς Παύλος έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο που είχε αναλάβει αρχηγός της ΕΡΕ μετά τη φυγή του Καραμανλή, αλλά απέβη άκαρπη και έτσι διορίστηκε η υπηρεσιακή κυβέρνηση Παρασκευόπουλου που διεξήγαγε τις θριαμβευτικές για την Ένωση Κέντρου εκλογές στις 16 Φεβρουαρίου του 1964, οι οποίες της έδωσαν την αυτοδυναμία με ποσοστό 52,71% και 171 έδρες . 

Εκείνη η πρώτη κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου τον Νοέμβριο του 1963, ακολούθησε την πτώση του δεκαετούς κράτους της Δεξιάς που ήταν στην εξουσία από το 1952 υπό τον στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο και έληξε τον Νοέμβριο του 1963 με την ήττα της ΕΡΕ και την αποχώρηση του ιδρυτή της, Κωνσταντίνου Καραμανλή ( Έφυγε στις 9 Δεκεμβρίου, ένα μήνα μετά την ορκωμοσία του Γεωργίου Παπανδρέου).

Με αυτό το δεδομένο η σημερινή κυβέρνηση δεν θα αποτελέσει μακρινό εξωτικό παράδειγμα αν συνεχίσει να λειτουργεί με στήριξη ανοχής ούτε μπορεί να συγκριθεί με την κυβέρνηση του «Τζουμπέ» η οποία προέκυψε και λειτούργησε με συνταγματικές αυθαιρεσίες.

Ακόμη και σε περίπτωση που αναγκαστεί να μετατραπεί σε κυβέρνηση υπό τον όρο της ανοχής και στήριξης κάποιων βουλευτών που δεν ανήκουν στο κυβερνών κόμμα, έχει συνταγματική αλλά και πολιτική νομιμοποίηση με βάση και το ιστορικό δεδομένο της Ένωσης Κέντρου το 1963.

Θα λέγαμε επίσης ότι η τότε κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου ορκίστηκε, εξαρχής αμέσως μετά τις εκλογές, ως κυβέρνηση ανοχής με τη στήριξη της ΕΔΑ και δεν μετατράπηκε ως τέτοια κατά τη διάρκεια του βίου της, όπως μπορεί να συμβεί με την παρούσα κυβέρνηση.

Το γεγονός αυτό είχε μάλιστα προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τη Δεξιά παράταξη ακόμη και εναντίον του βασιλιά Παύλου, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι την είχε «νομιμοποιήσει» αποδεχόμενος τον διορισμό του Γεωργίου Παπανδρέου, λόγω αντιπάθειας προς τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 10/1/2019