Για τον απολυμένο freelancer δάκρυ δεν περίσσεψε!

Τώρα που επί μήνες ασχολούμαστε - δικαίως - με την τύχη του ΔΟΛ και των εργαζομένων του, τώρα που οι δημοσιογράφοι αναγκαστήκανε πλέον εξαιτίας της έκρηξης των προβλημάτων τους να τα αντιμετωπίσουν κατάματα. Ακόμα και να  αναπτύξουν δεσμούς αλληλεγγύης !  (Κάτι που καθόλου δεν ίσχυε μέχρι πρότινος με την αδιαφορία να κυριαρχεί όσο τα προβλήματα σταμάταγαν στο μαγαζί του γείτονα).

Τώρα λοιπόν που ο κλάδος χτύπησε ‘πάτωμα’ δεν μπορώ να μην θυμάμαι ότι τα πρώτα θύματα των χρόνιων και άλυτων προβλημάτων και κατά συνέπεια της κρίσης στον Τύπο υπήρξαν οι freelancers. Όλοι αυτοί που δουλέψανε ή δουλεύουνε στον Περιοδικό Τύπο, στα ραδιόφωνα, στα κανάλια, στα ιντερνετικά πόρταλ πάντα με μπλοκάκι καλύπτοντας ωστόσο πάγιες ανάγκες  των μέσων ενημέρωσης. Για όποιον λοιπόν δεν το γνωρίζει (;) οι freelancers  μαζί με τους ανεξάρτητους επίσης φωτογράφους υπήρξανε οι πρώτοι που χάσανε μαζικά τη δουλειά τους ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.

Όταν η κρίση δεν είχε ακόμα ενσκήψει αλλά τα διαφημιστικά έσοδα δείξανε να σημειώνουνε κάποια κάμψη τότε εκδότες, ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών σταθμών και τηλεοπτικών καναλιών κινητοποιηθήκανε και σκεφτήκανε ότι δεν τους αξίζει να χάνουνε ευρώ ….από τα κέρδη τους.  Οραματιστήκανε λοιπόν τη λύση : να συρρικνώσουν το προσωπικό βάζοντας το υπόλοιπο σιγά –σιγά να συμπληρώνει τα κενά στην αρχή έναντι κάποιας αμοιβής και στη συνέχεια όπως περίτρανα απεδείχθη σχεδόν ή εντελώς τζάμπα. Οι πρώτοι λοιπόν που φύγανε ήτανε οι συνεργάτες, χωρίς προειδοποίηση, χωρίς αποζημίωση είδανε από την μια στιγμή στην άλλη μόνιμες στήλες, εκπομπές κ.ά. να καταργούνται (παράδειγμα δικές μου στήλες που κρατούσα πολλά χρόνια στο περιοδικό Ιδέες και Λύσεις για το Σπίτι καταργήθηκαν ενώ βρισκόμουνα στο νοσοκομείο με εγκεφαλικό !).

Το χειρότερο από όλα ήτανε το γεγονός ότι αυτός ο σταδιακός αφανισμός των freelancers δεν κινητοποίησε καμία  Ένωση. 

Ούτε όμως προκάλεσε συναισθήματα αλληλεγγύης ανάμεσα σε συναδέλφους που δουλεύαμε χρόνια μαζί σε διπλανά γραφεία. Έτσι η πόρτα έκλεισε πίσω μας χωρίς κανένας να βρεθεί εκεί για να μας αποχαιρετίσει,  να μας πει ένα παρηγορητικό λόγο βρε αδελφέ. Κλεισμένοι στα γραφεία τους οι αγαπημένοι κατά τα άλλα συνάδελφοι μοιάζανε σαν να μην τους αφορούσε το θέμα ή μπορεί και να μην καταλαβαίνανε τι θα σήμαινε τελικά και για τους ίδιους, τι να πω !

Ο δημοσιογραφικός κόσμος είναι ένας κόσμος βαθιά ταξικός, ο διαχωρισμός σε προνομιούχους και πληβείους δεν είναι απλά μια πραγματικότητα. Ανατροφοδοτείται επί το χείριστο με υπό - διαφοροποιήσεις που γεννήθηκαν από την αλαζονεία των ίδιων των δημοσιογράφων, οι οποίες βασιλεύουν τουλάχιστον μέχρι τώρα. Κι αυτό γιατί οι Ενώσεις έθρεψαν τις ανισότητες αφού απέτυχαν να  πετύχουν την συνένωσή τους και τη  δημιουργία ενιαίου ταμείου. Με τις παρούσες κοινωνικές και οικονομικές  συνθήκες το όραμα αυτό …πέταξε μακριά και δια παντός. Άλλωστε πολύ λίγοι δούλεψαν για την υλοποίησή του και ακόμα λιγότεροι το θέλησαν.

Κάποιες ακόμα διαφοροποιήσεις της δημοσιογραφικής κοινότητας 

Οι συνάδελφοι στις ημερήσιες εφημερίδες λοιπόν ποτέ δεν θεώρησαν ισότιμους τους δημοσιογράφους των περιοδικών. Αλλά και οι  μισθωτοί των περιοδικών/ραδιοφώνων  κ.λ.π. ποτέ δεν είδανε με ισότιμο μάτι τους freelancers. Ούτε η ΕΣΗΕΑ δέχτηκε ποτέ στους κόλπους της freelancers. Κάτι που έπραξε προς τιμήν της η ΕΣΠΗΤ που άνοιξε τις πόρτες της και μας δέχτηκε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και έκτοτε. Αλλά κι αυτή αργότερα στην πιο κρίσιμη στιγμή για τους ελεύθερους επαγγελματίες δημοσιογράφους όταν προκύψανε προβλήματα στην  ασφάλισή μας στο τότε ΕΤΑΠ-ΜΜΕ λόγω της ανεργίας που όπως είπαμε για εμάς είχε αρχίσει … νωρίς,  μας άφησε ξεκρέμαστους.

Γιατί ;

Ακριβώς γιατί στη συνείδησή της τότε ηγεσίας της κυριαρχούσε ο διαχωρισμός μισθωτός / ανεξάρτητος δημοσιογράφος. Και η τότε η  ΕΣΠΗΤ θεώρησε ότι έπραξε το καλό ! εις βάρος μας πάντα !  

Η κρίση στον Τύπο δεν ξεκίνησε το 2010 αλλά πολύ νωρίτερα ήδη το 2007 οι παλαιοί διευθυντές είχαν εκδιωχθεί ώστε να διευκολυνθεί ο ‘νέος προγραμματισμός’ δηλαδή οι δραστικές περικοπές δαπανών. Οι πρώτοι που φύγανε λοιπόν ήτανε οι freelancers που πλέον είχανε φθάσει να καλύπτουν πάγιες θέσεις και σε όλα τα ένθετα του ημερήσιου Τύπου τα οποία είχανε πολλαπλασιαστεί από το τέλος της δεκαετίας ’90. Η κρίση έβαλε και την ταφόπλακα.

Τα δάκρυα όμως αρχίσανε μόνον όταν το μαχαίρι χτύπησε το μισθωτό και κυρίως μετά τις πρώτες μαζικές απολύσεις - και πώς θα ήτανε δυνατόν να μην κλάψει κανείς ; Στη συνέχεια κλείσανε μαγαζιά ολόκληρα αλλά και τότε σπάνια το δημοσιογραφικό δράμα έβρισκε πρόσφορο έδαφος για την προβολή του από τις εφημερίδες ή τα τηλεοπτικά κανάλια. Για να φτάσουμε τέλος στους ‘αστέρες’  το ΜΕΓΚΑ και το ΔΟΛ και τότε τα δάκρυα έγιναν ποτάμια. Ελπίζω να είναι και τα τελευταία κλάματα και ο κλάδος μας να επανέλθει σε μέρες ευημερίας. 

Για τον άγνωστο freelancer όμως δημοσιογράφο ή φωτογράφο δεν περίσσεψε ποτέ ούτε ένα δάκρυ ! 

Τόνια Μάκρα, δημοσιογράφος