Με αφορμή τη βομβιστική επίθεση στη Βουλγαρία…

Την Τετάρτη 18 Ιουλίου 2012 σημειώθηκε έκρηξη σε τουριστικό λεωφορείο στον αερολιμένα Μπουργκάς, περίπου 400 χλμ. ανατολικά της Σόφιας, καθώς παραθεριστές επιβιβάζονταν έπειτα από πτήση τσάρτερ από το Τελ Αβίβ. Αξιωματούχοι ανέφεραν πως η ομάδα των παραθεριστών κατευθυνόταν στο θέρετρο Sunny Beach, περίπου 30 χλμ. βόρεια του Μπουργκάς.

Σύμφωνα με το δημόσιο βουλγαρικό ραδιόφωνο BNR και τον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό bTV, δύο οχήματα έπιασαν φωτιά κι άλλο ένα εξερράγη. Το αεροδρόμιο έκλεισε αμέσως και όλη η εναέρια κυκλοφορία αναδρομολογήθηκε στη Βάρνα, στα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία.

Η αστυνομία ανέφερε ότι επρόκειτο για «τρομοκρατική επίθεση». Εξάλλου, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, που μετέδωσε η δημόσια βουλγαρική τηλεόραση «ΒΝΤ», λίγο πριν την αιματηρή βομβιστική επίθεση, άγνωστος άνδρας τηλεφώνησε στο γραφείο του ταξιδιωτικού πρακτορείου που είχαν διοργανώσει την εκδρομή, στο Μπουργκάς, και είπε, ότι «οι Ισραηλινοί θα γίνουν δεκτοί με δύο βόμβες».

Ο πρώτος απολογισμός από την έκρηξη ανέφερε επτά νεκρούς και τρεις βαριά τραυματισμένους τουρίστες. Μεταξύ των θυμάτων είναι και ένας Βούλγαρος - ο οδηγός του λεωφορείου. Πέντε από τα θύματα (ανάμεσά τους και μία έγκυος γυναίκα) είναι πολίτες του Ισραήλ. Το έβδομο άτομο είναι ενδεχομένως ο φερόμενος ως τρομοκράτης καμικάζι. Πρέπει να επισημανθεί, πάντως, ότι οι πρώτες αναφορές από τα μέσα ενημέρωσης της περιοχής έδιναν την εκδοχή εκρηκτικού μηχανισμού που είχε τοποθετηθεί στο λεωφορείο.

Στο Ισραήλ συνεχίσθηκε η νοσηλεία και των τριών βαριά τραυματισμένων τουριστών, που είχαν μεταφερθεί για νοσηλεία από το Μπουργκάς στη Σόφια οι οποίοι και διακομίστηκαν στη χώρα τους με ισραηλινό αεροσκάφος, που διαθέτει ειδικό ιατρικό εξοπλισμό, ανακοίνωσε απόψε το υπουργείο Υγείας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση οι υπόλοιποι 29, ελαφριά τραυματισμένοι τουρίστες, έφθασαν στο Ισραήλ επίσης με ειδική πτήση.

Βούλγαροι και πλήθος διεθνών αξιωματούχων, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και η αρχηγός εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάθριν Άστον μεταξύ αυτών, εξέφρασαν την έκπληξή τους, ενώ αποδοκίμασαν "με τα σκληρότερα λόγια" την τρομοκρατική επίθεση

Ισραήλ: Η Χεζμπολάχ πίσω από την επίθεση στο Μπουργκάς

«Η σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ από το Λίβανο είναι πίσω από την βομβιστική επίθεση κατά των Ισραηλινών τουριστών στη Βουλγαρία, και έδρασε σε στενή συνεργασία με το ιρανικό Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης». Στη δήλωση αυτή προέβη ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Αβίγκντορ Λίμπερμαν.

«Το Ισραήλ είναι αντιμέτωπο με διεθνή τρομοκρατικό πόλεμο, που χρηματοδοτείται και οργανώνεται από το Ιράν», επεσήμανε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε, την Πέμπτη, το Ιράν ως "το πιο επικίνδυνο κράτος σε ολόκληρο τον κόσμο και κατηγόρησε την Τεχεράνη ότι βρίσκεται πίσω από την βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας που είχε ως στόχο Ισραηλινούς τουρίστες που επισκέπτονταν τη Βουλγαρία.

Στην Ιερουσαλήμ, ο Νετανιάχου δήλωσε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, ότι το Ιράν και η Λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ διεξάγουν "μια παγκόσμια καμπάνια τρομοκρατίας" και κρύβονται πίσω από τη βομβιστική επίθεση στη Βουλγαρία.

 Συνέχισε λέγοντας ότι το Ιράν "ήταν η νούμερο ένα χώρα εξαγωγής τρομοκρατών" και αναφερόμενος στο φερόμενο πρόγραμμα πυρηνικών όπλων, είπε "το πιο επικίνδυνο κράτος στο κόσμο δεν θα πρέπει να αποκτήσει το πιο επικίνδυνο όπλο".

Η Ιρανική κρατική τηλεόραση χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς του Νετανιάχου "γελοίους" και "συγκλονιστικούς".

Οι αντιδράσεις στη Βουλγαρία

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρόσεν Πλέβνελιεφ σχολίασε ότι τώρα δεκάδες θεσμοί στον κόσμο αναλύουν τη βομβιστική επίθεση στο Μπουργκάς, για να μπορούν τα κράτη μαζί να είναι πιο ισχυρά σε μελλοντικές προβληματικές καταστάσεις, οπουδήποτε και να παρουσιαστούν στην Ευρώπη. Η επίθεση στο Μπουργκάς είναι επίθεση σε ευρωπαϊκό αεροδρόμιο, γι’ αυτό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, το οποίο θα λύνεται με όλες τις δυνάμεις των ευρωπαϊκών θεσμών, δήλωσε ο Πρόεδρος Πλέβνελιεφ. Σύμφωνα με τον κρατικό ηγέτη όμως, η τρομοκρατική ενέργεια είναι αποτέλεσμα ενός παγκόσμιου παιχνιδιού και πρέπει να κάνει τη Βουλγαρία να επανελέγξει κάποια από τα συστήματά της για να απαντήσει κατάλληλα στους κινδύνους.

Πολιτικές ευθύνες στην κυβέρνηση, για μη εξισορροπημένη και υποτακτική εξωτερική πολιτική εις βάρος των εθνικών συμφερόντων και για υποβάθμιση και περιφρόνηση των υπηρεσιών ασφάλειας της Βουλγαρίας, επέρριψαν οι κύριες παρατάξεις της αντιπολίτευσης σήμερα στη Βουλή. Σε ομιλία του, εκτός της ημερήσιας διάταξης του τακτικού κοινοβουλευτικού ελέγχου της Παρασκευής, ο αρχηγός των σκληροπυρηνικών εθνικιστών, Βόλεν Σίντεροφ, κατηγόρησε τις κυβερνήσεις της Βουλγαρίας "για συστηματική υποβάθμιση και απερίσκεπτη αναδιάρθρωση των υπηρεσιών ασφάλειας της χώρας υπό την υπαγόρευση εταιρικών κυβερνήσεων".

Όπως είπε, το γεγονός αυτό είχε ως συνέπεια η χώρα «να πιαστεί στον ύπνο εντελώς απροετοίμαστη και ανέτοιμη στην πρόσφατη άνευ προηγουμένου τρομοκρατική ενέργεια στο Μπουργκάς», ενώ ο κ. Σίντεροφ κατήγγειλε το κυβερνόν κόμμα, ότι δεν πήρε αποτελεσματικά μέτρα ενάντια στη διείσδυση του ισλαμικού φονταμενταλισμού στη χώρα, παρά τις πολυάριθμες προειδοποιήσεις της παράταξης «Ατάκα" τα τελευταία χρόνια, όπως είπε.

«Αποτύχατε στη δύσκολη εξέταση που έπρεπε να δώσετε. Σας επιβαρύνει όλη η πολιτική ευθύνη για την αποτυχία των αρμοδίων υπηρεσιών να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατική επίθεση στο Μπουργκάς. Τώρα, πρέπει όλοι μαζί να κάνουμε το παν, ώστε να αποκαταστήσουμε την εικόνα της Βουλγαρίας σαν ασφαλή χώρα, όπου τους ξένους τουρίστες δεν τους υποδέχονται με βόμβες», είπε, απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό, Μπόικο Μπορίσοφ, ο εκπρόσωπος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, 'Αγγελ Νάιντενοφ.

Υπογράμμισε, ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι πολιτικοί του σύμμαχοι του, από τον αριστερό «Συνασπισμό για τη Βουλγαρία», τάσσονται υπέρ της ανάπτυξης των σχέσεων της Βουλγαρίας με το Ισραήλ αλλά με εξισορροπημένο και προσεκτικό τρόπο ώστε, όπως είπε, να μην απειλούνται οι παραδοσιακές σχέσεις φιλίας της χώρας με τον αραβικό κόσμο.

Εξάλλου, ο εκπρόσωπος του «Κινήματος Δικαιωμάτων και Ελευθεριών»(ΚΔΕ), Γιουνάλ Λουτφί, ζήτησε να μην γίνεται «άδικη και αδικαιολόγητη ταυτοποίηση μεταξύ της τρομοκρατίας και του Ισλάμ, επειδή η τρομοκρατία είναι πολιτικό φαινόμενο που υπάρχει σε όλο τον κόσμο», όπως είπε.

Απαντώντας, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, Μπόικο Μπορίσοφ, εξήγησε, ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας είναι δύσκολη υπόθεση αλλά, όπως διαβεβαίωσε, οι υπηρεσίες ασφάλειας της Βουλγαρίας έχουν καταφέρει να αποτρέψουν με επιτυχία διάφορες βομβιστικές απόπειρες στο πρόσφατο παρελθόν.

«Σας διαβεβαιώνω, ότι η αντιμετώπιση των τρομοκρατικών επιθέσεων αυτοκτονίας είναι από δύσκολη έως πρακτικά αδύνατη. Και δεν είναι ανάγκη να το λέω εγώ αφού το ξέρουν και το παραδέχονται οι ειδικοί όλου του κόσμου», πρόσθεσε ο κ. Μπορίσοφ. Ο κ. Μπορίσοφ, δεσμεύτηκε να ενημερώσει τη λαϊκή αντιπροσωπεία για τις εξελίξεις γύρω από το θέμα της πολύνεκρης τρομοκρατικής επίθεσης στο Μπουργκάς, μόλις ολοκληρωθούν οι έρευνες, που, όπως έκανε γνωστό, προχωρούν με ικανοποιητικούς ρυθμούς.

Σε αναζήτηση του δράστη - Ισλαμική οργάνωση αναλαμβάνει την ευθύνη

Στις 20/7/2012 η αστυνομία κοινοποίησε το πορτραίτο και το όνομα του κύριου υπόπτου για τη διάπραξη της τρομοκρατικής επίθεσης στη Βουλγαρία. Ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας κάλεσε τους πολίτες που θα αναγνωρίσουν τον εικαζόμενο τρομοκράτη, να πληροφορήσουν τα αρμόδια όργανα. Νωρίτερα, στον τύπο της Μεγάλης Βρετανίας είχαν εμφανιστεί πληροφορίες ότι ο δράσης που διέπραξε την τρομοκρατική ενέργεια στο αεροδρόμιο της βουλγαρικής πόλης Μπουργκάς ήταν ο Σουηδός υπήκοος Μεχντί Ιεζαλί (Mehdi Ghezali), που είχε εκτίσει μερικά χρόνια φυλάκιση στην αμερικανική φυλακή Γκουαντάναμο.

Ωστόσο οι Αρχές της Βουλγαρίας και της Σουηδίας διέψευσαν τις πληροφορίες των ΜΜΕ ότι η τρομοκρατική ενέργεια στο αεροδρόμιο του Μπουργκάς διαπράχθηκε από τον Μεχντί Ιεζαλί. Άλλα στοιχεία τα διωκτικά όργανα προς το παρόν δεν έχουν παρουσιάσει.

Σε συνέντευξη τύπου ο υπουργός Εσωτερικών, Τσβετάν Τσβετάνοφ δήλωσε ότι ακόμα διευκρινίζεται η καταγωγή και η ταυτότητα του τρομοκράτη-καμικάζι που ανατίναξε την Τετάρτη στο αεροδρόμιο του Μπουργκάς λεωφορείο με Ισραηλινούς τουρίστες . Εξετάζονται διάφορες δυνατότητες και δεν εξαιρείται το ενδεχόμενο ο τρομοκράτης να είχε συνεργό. «Δεν υπάρχει καμία απολύτως σχέση μεταξύ του τρομοκράτη και της φωτογραφίας άντρα που διέμεινε στο Γκουαντάναμο, που κυκλοφόρησε σε ορισμένες ιστοσελίδες», πρόσθεσε ο υπουργός Εσωτερικών.

Το βουλγαρικό υπουργείο Εσωτερικών καταχώρησε στην ιστοσελίδα του ( http://www.mvr.bg) τη φωτογραφία του φερόμενου ως τρομοκράτη-καμικάζι, καθώς και σύντομο βίντεο από τις κάμερες ασφάλειας του αερολιμένα Μπουργκάς. Ο υπουργός Εσωτερικών, Τσβετάν Τσβετάνοφ, κάλεσε τους πολίτες που διαθέτουν πληροφορίες ή μπορούν να αναγνωρίσουν τον άνδρα να επικοινωνήσουν αμέσως με τα αστυνομικά τμήματα. 
 
Προς το παρόν το υπουργείο Εσωτερικών διαθέτει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία ο τρομοκράτης έμεινε στη Βουλγαρία μεταξύ 4 και 7 ημερών. 

«Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο παροχής κάποιας μορφής υποστήριξης στο βουλγαρικό έδαφος», είπε ο υπουργός Εσωτερικών και πρόσθεσε ότι ήδη διευκρινίστηκε το προφίλ DNA του καμικάζι που μαζί με τα δακτυλικά του αποτυπώματά είναι ανεβασμένο σε διεθνή βάση δεδομένων που ανανεώνεται κάθε δύο ώρες και με την οποία εργάζονται οι ανακριτές. «Ακόμα δεν είναι γνωστός ο τρόπος με τον οποίο ο τρομοκράτης εισήλθε στην ΕΕ και αντίστοιχα στη Βουλγαρία» , δήλωσε ο υπουργός Τσβετάνοφ.

Ο κ. Τσβετάνοφ είπε ότι η Βουλγαρία δεν είχε λάβει καμία προειδοποίηση για την απόπειρα.

Στις 22.07.2012, μια άγνωστη προηγουμένως οργάνωση η «Κεντάτ αλ-Τζιχάντ» (Qa’adat el-Jihad - Βάση του Ιερού Πολέμου) ανέλαβε την ευθύνη για την ανατίναξη του λεωφορείου με τους Ισραηλινούς τουρίστες στο αεροδρόμιο της βουλγαρικής πόλης Μπουργκάς.

Στη δήλωση της οργάνωσης αναφέρεται η πρόθεση των μελών της να πραγματοποιήσουν νέες επιθέσεις. Το Υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε τον ισχυρισμό της οργάνωσης «Καεντάτ αλ Τζιχάντ» ενώ ως σπέκουλα χαρακτηρίστηκε η δήλωση της οργάνωσης στην οποία αναφέρεται πως θα αγωνίζεται κατά των Ισραηλινών και των Αμερικανών έως ότου δεν εγκαταλείψουν τη γη του Ισλάμ.

Οι πρώτες εκτιμήσεις

1. Η χρονική στιγμή του συμβάντος (καλοκαιρινή περίοδος,παραμονές Ολυμπιάδας στο Λονδίνο, εμπόλεμη κατάσταση σε Συρία και η πιθανή εμπλοκή ΝΑΤΟικών δυνάμεων σε επέμβαση κατά του Ιράν) δημιουργούν εύλογα έντονες ανησυχίες σε όσους ασχολούνται με τα ζητήματα ασφαλείας στη περιοχή.
2. Ερωτηματικά προκαλεί το γεγονός ότι πολλοί βιάσθηκαν να συνδέσουν την βομβιστική επίθεση με το «ριζοσπαστικό ισλάμ» αποκλείοντας το ενδεχόμενο να πρόκειται και για δράση του πολυεθνικού οργανωμένου εγκλήματος το οποίο έχει εδραιωθεί στη Βουλγαρία
3. Πρέπει να επισημάνουμε ότι η Βουλγαρία αποτελεί και το κέντρο δραστηριοτήτων πολλών υπηρεσιών συλλογής πληροφοριών ενώ η MOSAD εκτιμάται ότι έχει εγκαταταστήσει περιφερειακη μονάδα για τη ΝΑΕ στη Σόφια.
4. Οι αναταράξεις που προκαλούνται με την ανακίνηση του θέματος «ριζοσπαστικό Ισλάμ» εν δυνάμει έχουν επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή της ΝΑΕ λόγω της ρευστότητας που επικρατεί στο Κοσσυφοπέδιο, ΠΓΔΜ,Β-Ε . Επισημαίνεται ότι επικρατεί έκδηλη ανησυχία σε Σλοβενία, Ρουμανία, Κροατία, Βουλγαρία και Ελλάδα για τις πιθανές επιπλοκές μιας αναμόχλευσης του παράγοντα «διαθρησκευτικής βίας» που συνήθως αποτελεί προκάλυμμα για άλλου είδους επιδιώξεις.
5. Εκθέσεις στελεχών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ έχουν κατά καιρούς επισημάνει τη δραστηριότητα ριζοσπαστικών ισλαμικών οργανώσεων στη ΝΑΕ ενώ ιδιαίτερα ισχυρός παραμένει και ο ρόλος παραστρατιωτικών οργανώσεων που είτε είναι κατάλοιπα της εμπόλεμης περιόδου των Βαλκανίων είτε πρόκειται για το μετασχηματισμό τρομοκρατικών οργανώσεων όπως ήταν ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου.
6. Το «ριζοσπαστικο (σιιτικό) Ισλάμ» και τα συστατικά του στοιχεία που ενδεχομένως συνδέονται και με τις δομές της Αλ Κάιντα βρίσκονται σε έντονο ανταγωνισμό και με το σουνιτικό Ισλάμ ενώ έχει αρκετές φορές επισημανθεί ως ανησυχητική η δράση οργανώσεων όπως Al Waqf-Al Islami, Al Irshad, Taiba κ.α. στη Βουλγαρία. Άλλωστε είναι γνωστό ότι σε περιοχές όπως είναι  Blagoevgrad, Varna ,Smoljan έχουν εντοπισθεί πυρήνες ριζοσπαστικού ισλάμ στη Βουλγαρία.
7. Η παρουσία του τουρκικού παράγοντα και η δημιουργία δομών που σχετίζονται με τη «νεοοθωμανική αντίληψη» της σύγχρονης Τουρκίας η οποία εφαρμόζει μια επιθετική πολιτιστική, θρησκευτική και πολιτική τακτική στα Βαλκάνια –με την ανοχή του δυτικού παράγοντα- συμβάλλει στη δημιουργία ασταθούς περιβάλλοντος.
8. Υπενθυμίζουμε ότι στις φονικές εκρήξεις στους σιδηροδρόμους της Μαδρίτης (11/3/2004) είναι αποδεδειγμένη η ανάμειξη ενός Βούλγαρου μουσουλμάνου (Toni Radev). Ας μην ξεχνάμε ότι οι ΟΑ της Αθήνας του 2004 σημαδεύθηκαν από τους φόβους για τρομοκρατικές επιθέσεις και είχαν ως αποτέλεσμα και την εκτίναξη του αρχικού προυπολογισμού για έργα υποδομών ασφαλείας όπως το περίφημο C4i.
9. Οι βουλγαρικές αρχές ασφαλείας έδειξαν να αιφνιδιάζονται και να είναι εντελώς απροετοίμαστες στη διαχείριση της κρίσης ενώ εντύπωση προκαλεί και η υπόβαθμιση του γεγονότος από τα ΜΜΕ της περιοχής.
10. Η σύνδεση της βομβιστικής επίθεσης με τους ανταγωνισμούς στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική δημιουργεί νέα γεωπολιτικά δεδομένα που ευνοούν την ανάμειξη σε ευρωπαικό έδαφος και τρίτων εξωευρωπαικών παραγόντων.