Εκλογές 2012: Από την εκτροπή και την ανατροπή στην εποχή της μεταπολιτικής;

Την Κυριακή της 12/2/2012, 5 καθηγητές του Συνταγματικού Δικαίου δήλωναν ότι η ψήφιση του νομοσχεδίου (σ.σ. το νέο Μνημόνιο μαζί με το PSI και την δανειακή σύμβαση) συνιστά, εκτροπή από τη συνταγματική, την ευρωπαϊκή και τη διεθνή νομιμότητα.

Με κείμενο – ανακοίνωση των καθηγητών Συνταγματικού Δικαίου το οποίο απευθυνόταν τόσο προς τους βουλευτές όσο και προς τους πολίτες αυτής της χώρας, οι Ανδρέας Δημητρόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Κασιμάτης, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Κατρούγκαλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θράκης, Ηλίας Νικολόπουλος, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, και ο Κώστας Χρυσόγονος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης επεσήμαναν τα ακόλουθα:

Αισθανόμαστε την υποχρέωση να επισημάνουμε προς τη Βουλή και τον ελληνικό λαό ότι το κείμενο, το οποίο καλείται σήμερα να ψηφίσει η λαϊκή αντιπροσωπεία, παραβιάζει κατάφωρα θεμελιώδεις διατάξεις του Συντάγματος και του ευρωπαϊκού καιδιεθνούς δικαίου για τους λόγους που ακολουθούν:

1. Η παρούσα Βουλή εκλέχθηκε τον Οκτώβριο του 2009 κάτω από εντελώς διαφορετικές πολιτικές προϋποθέσεις και η λαϊκή εντολή προς αυτή, κατά την έννοια του άρθρου 41 του Συντάγματος, ήταν διαμετρικά αντίθετη από όσα προβλέπει τώρα το κατατεθειμένο κείμενο. Λείπει, συνεπώς, η δημοκρατική νομιμοποίηση για την ψήφισή του.

2. Το περιεχόμενο του κειμένου, που καλείται να ψηφίσει η Βουλή είναι προϊόν οικονομικού και πολιτικού εκβιασμού, εκ μέρους των εκπροσώπων των δανειστών, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου (άρθρο 52 της Διεθνούς Σύμβασης της Βιέννης του 1969).

3. Το κείμενο που κατατέθηκε για ψήφιση δεν αποτελεί κατά το Σύνταγμα ούτε σχέδιο νόμου, δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνει διατάξεις νομοθετικού περιεχομένου ούτε σχέδιο νόμου κυρωτικού διεθνούς σύμβασης, δεδομένου ότι δεν περιέχει το υπογεγραμμένο κείμενο της διεθνούς σύμβασης. Πρόκειται για κείμενο προγράμματος, που επιχειρείται να δεσμεύσει ανεπίτρεπτα επί δεκαετίες το μέλλον της χώρας. Παρουσιαζόμενο, συνεπώς, ως δεσμευτικό κείμενο νόμου, παραβιάζει την αντιπροσωπευτική αρχή και την κατά το Σύνταγμα άσκηση της νομοθετικής λειτουργίας (άρθρο 26 Σ).

4. Το κείμενο επιχειρείται να υπερψηφιστεί κατά παράβαση του άρθρου 29 του Συντάγματος, στο βαθμό που επιβάλλεται κομματική πειθαρχία χωρίς προηγούμενη εσωτερική ψηφοφορία και απόφαση συλλογικών κομματικών οργάνων.

5. Η πρόβλεψη ότι οι νέες δανειακές συμβάσεις θα ισχύουν από την υπογραφή τους, χωρίς κύρωση από την Βουλή, παραβιάζει τα άρθρα 28 παρ. 2 και 36 παρ. 2 του Συντάγματος, καθώς και το διεθνές δίκαιο.

6. Οι συνταγματικές και οι διεθνούς δικαίου εγγυήσεις σεβασμού και προστασίας της εθνικής κυριαρχίας προσβάλλονται επιπλέον:

(α) Με την επανάληψη –όπως και στη Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης της 10.5.2010- της ρήτρας παραίτησης από τις ασυλίες της εθνικής κυριαρχίας, (β) με τον υπερδανεισμό της χώρας και την άμεση στέρηση της δυνατότητας ικανοποίησης των βασικών αναγκών του ελληνικού λαού και της αξιοπρεπούς διαβίωσης των ελλήνων πολιτών, (γ) με τη σώρευση «επαχθούς» δανεισμού και (δ) με την εφαρμογή του αγγλικού δικαίου και όχι του δημοσίου διεθνούς δικαίου που διέπει τις διεθνείς συμβάσεις των κρατών. Συνεπώς, το κείμενο που καλείται η Βουλή να ψηφίσει παραβιάζει στον πυρήνα τους τις συνταγματικές εγγυήσεις της εθνικής κυριαρχίας, της λαϊκής κυριαρχίας και της δημοκρατικής αρχής (άρθρο 1 του Συντάγματος).

7. Τα μέτρα που προβλέπει το προς ψήφιση κείμενο ότι θα επιβληθούν στον ελληνικό λαό παραβιάζουν τις αρχές της ισότητας των βαρών, του κοινωνικού κράτους δικαίου (άρθρα 4 παρ. 5 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος) και τις εγγυήσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων των Ελλήνων (άρθρα 22 και 23 του Συντάγματος). Παραβιάζουν επίσης θεμελιώδεις εγγυήσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας (του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων) και του διεθνούς δικαίου, καθώς και εγγυήσεις του διεθνούς εργατικού δικαίου.

Η ψήφιση του νομοσχεδίου συνιστά, συνεπώς, εκτροπή από τη συνταγματική, την ευρωπαϊκή και τη διεθνή νομιμότητα.

Το (επίσημο) τέλος της «μεταπολίτευσης»

Το ξημέρωμα της Δευτέρας 13/2/2012 ανέδειξε μια νέα πολιτική σκηνή όπως αυτή προέκυψε από την ψηφοφορία στην Βουλή, όπου εγκρίθηκε το νέο Μνημόνιο μαζί με το PSI και την δανειακή σύμβαση.

Η νέα δανειακή σύμβαση υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής, όπως αναμενόταν με 199 ψήφους αλλά τίποτε δεν παρέμεινε πλέον ίδιο στην πολιτική σκηνή της χώρας, καθώς τόσο το ΠΑΣΟΚ είχε χάσει την δεδηλωμένη με την διαγραφή όλων των βουλευτών του που ψήφισαν κατά του Μνημονίου (αριθμός 22), αλλά και της ΝΔ (21) και του ΛΑΟΣ που διέγραψε, τους Γεωργιάδη-Βορίδη!

Τότε η ΚΟ του ΠΑΣΟΚ είχε 130 βουλευτές, χωρίς να είναι πλέον κόμμα της πλειοψηφίας, η ΝΔ 62 βουλευτές (το 65% των βουλευτών που εκλέχθηκαν το 2009, μόλις) και 52 ήταν είναι οι ανεξάρτητοι. Με 13 βουλευτές έμεινε και το ΛΑΟΣ.

Η αντίσταση στην παραχώρηση της εθνικής κυριαρχίας από πολλούς βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και η άρνησή τους να υπερψηφίσουν τη συμφωνία της Ελλάδας με την τρόικα, ανάγκασαν τις ηγεσίες των αποκαλούμενων μεγάλων κομμάτων να διαγράψουν τους αμφισβητίες από τις κοινοβουλευτικές τους ομάδες.

Η «μετέωρη συμφωνία»

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η επιτευχθείσα συμφωνία ήταν και θαρραλέα και φιλόδοξη συμφωνία, που περιλαμβάνει πρόσθετα μέτρα λιτότητας, σημαντική επίσημη χρηματοδότηση και ανακούφιση στο χρέος από τους ιδιώτες πιστωτές. Όμως η διαδικασία με την οποία επιτεύχθηκε άφηνε δυσοίωνα σημάδια ότι ενδεχομένως θα κατέρρεε μέσα σε λίγους μήνες. Όμως κανένας δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη για αλλαγή πορείας σε αυτό το στάδιο, φοβούμενοι όλοι ότι θα τους επιρριφθεί η ευθύνη για ανεξέλεγκτη χρεοκοπία και ίσως έξοδο από την ευρωζώνη.

Ήδη πολλοί αναλυτές τότε τόνιζαν ότι η Ελλάδα έχει λίγες ελπίδες να θέσει την χώρα στον δρόμο της υψηλής ανάπτυξης, της καλύτερης απασχόλησης και της δημοσιονομικής σταθερότητας. Με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, η Ελλάδα μας κάνει μικρή πρόοδο στην προώθηση της ανάπτυξης, αφήνει την χώρα με υπερβολικό μεσοπρόθεσμο δανειακό βάρος και δύσκολα θα προσελκύσει νέες εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό, που είναι απαραίτητες για επενδύσεις στην παραγωγή και την δημιουργία θέσεων εργασίας.

Αυτό που η Ελλάδα χρειάζεται, βεβαίως, είναι μια οικονομική, δημοσιονομική και θεσμική αναδιοργάνωση. Τέτοια επανεκκίνηση δεν είναι εύκολη. Και είναι ριψοκίνδυνη. Όμως μέχρι να γίνει, θα κυριαρχούν επανειλημμένοι γύροι συνομιλιών, καθώς και αποτυχημένες συμφωνίες και εκατέρωθεν επιρρίψεις ευθυνών.

Εκ των πραγμάτων το ελληνικό δράμα δεν τελειώνουν σε αυτή η συμφωνία. Μέσα σε λίγους μήνες, τα ενδιαφερόμενα μέρη πιθανότητα θα επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ η Ελλάδα θα συνεχίζει να κρέμεται πάνω από την άβυσσο.

Η νέα εκλογική γεωγραφία της 6/5/2012

Λίγο πριν τις εκλογές του Μαίου 2012, η «ενδιάμεση κυβέρνηση» Παπαδήμου στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, ενημέρωσε για τις δράσεις που απορρέουν από το Δεύτερο Οικονομικό Πρόγραμμα.

Όπως έγινε γνωστό, το Μέγαρο Μαξίμου είχε ετοιμάσει κατάλογο από 77 δράσεις που καθορίζονται από το Μνημόνιο, οι οποίες θα πρέπει να αποτελέσουν την άμεση προτεραιότητα, μέχρι το τέλος Ιουνίου, της επόμενης κυβέρνησης μετά τις εκλογές την προσεχή Κυριακή.

Μεταξύ άλλων, προβλέπεται μείωση των ειδικών μισθολογίων μεσοσταθμικά κατα 12%, γίνεται αναφορά στην αύξηση των αντικειμενικών αξιών και στο σχέδιο για την εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών από δημόσιους οργανισμούς μέχρι τον Ιούνιο του 2012, ενώ δίπλα σε κάθε δράση παρατίθεται η συγκεκριμένη παράγραφος του μνημονίου (MoU), βάσει της οποίας η Ελλάδα έχει αναλάβει την υποχρέωση.

Επίσης, σύμφωνα με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης με απλή πράξη του υπουργικού συμβουλίου (απόφαση) καθορίσθηκαν οι όροι της σύμβασης για την προεγγραφή, που αφορά στην ενίσχυση του κεφαλαίου πιστωτικών ιδρυμάτων, δηλαδή να ενισχυθούν προκαταβολικά για να έχουν ρευστότητα οι Τράπεζες, ενόψει της ανακεφαλαιοποίησης που θα γίνει μέχρι το φθινόπωρο.

Με καταμετρημένο το 100% των εκλογικών τμημάτων της χώρας, η Νέα Δημοκρατία αναδεικνύεται πρώτο κόμμα με 18,85% και 108 έδρες στη Βουλή. Δεύτερη δύναμη είναι ο ΣΥΡΙΖΑ με 16,78 % και 52 έδρες ενώ το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει ποσοστό 13,18 % και 41 έδρες.Ακολουθούν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες με 10,60 % και 33 έδρες, το ΚΚΕ 8,48 % και 26 έδρες, η Χρυσή Αυγή 6,97 % και 21 έδρες και η Δημοκρατική Αριστερά 6,11% και 19 έδρες.

Εκτός βουλής έμειναν οι Οικολόγοι Πράσινοι, που συγκέντρωσαν ποσοστό 2,93%, ο ΛΑΟΣ με ποσοστό 2,90 και η Δημοκρατική Συμμαχία με 2,55%.

Η αποχή ανήλθε στο 34,90% ενώ τα λευκά και άκυρα ψηφοδέλτια σε 2,36%.

Το 19% που λαμβάνουν τα κόμματα τα οποία μένουν εκτός Βουλής είναι πρωτόγνωρο για τα πολιτικά δεδομένα. Υπενθυμίζεται ότι το αντίστοιχο ποσοστό στις εκλογές του 2009 ήταν 2,30% και για το 2007 και το 2004 γύρω στο 3%.

Το εκλογικό σώμα δείχνει ότι για πρώτη φορά δεν "εγκλωβίστηκε" στη λογική της "χαμένης ψήφου" και σε μεγάλο ποσοστό ψήφισε είτε κόμματα με ελάχιστες πιθανότητες να μπουν στη Βουλή είτε πρωτοεμφανιζόμενα που "δούλεψαν" κυρίως μέσω του διαδικτύου.

Από την μεταδημοκρατία στη μεταπολιτική

Φθάνοντας στην ανατροπή του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα, βρισκόμαστε ενδεχομένως και στη νέα φάση του «μεταδημοκρατικού φαινομένου» όπου η τεράστια ενίσχυση του κεφαλαίου σε συνδυασμό με την περιθωριοποίηση των μαζών αλλά και την εμπορευματοποίηση της πολιτικής διαδικασίας είχαν ως αποτέλεσμα τα πολιτικά κόμματα να γίνουν υποχείρια των επιχειρηματιών ενώ οι παλιοί δημοκρατικοί θεσμοί διατηρούνταν ως απλές επιφάσεις. Η εμπορευματοποίηση, μάλιστα, της πολιτικής και δη της εκλογικής διαδικασίας αύξησε σημαντικά τις δαπάνες των κομμάτων και των πολιτικών εξαρτώντας τους πλήρως από τη χρηματοδότηση των επιχειρηματιών καθώς και από τον χώρο έμμεσης ή άμεσης διαφήμισης των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Η εκλογική επιτυχία που σημείωσαν νεοπαγείς κομματικοί σχηματισμοί και συνασπισμοί πολιτικών οργανώσεων και ομάδων πίεσης που κινούνται σε ακραίους χώρους αριστεράς και δεξιάς πολιτικής δράσης και σκέψης είναι άραγε αποτέλεσμα μιας νέας και αυτοφυούς δυναμικής που αναπτύσσεται στην ελληνική κοινωνία ή αποτελεί απλώς ένα ανακλαστικό μιας κοινωνίας που βρίσκεται στα ιστορικά της όρια; Ή μήπως είναι μια κατευθυνόμενη πολυπλόκαμη επιχείρηση ξένων κέντρων και στρατηγείων «οικονομικού πολέμου»;

Η επιτυχία που σημείωσαν κόμματα με έντονο το στοιχείο του λαικισμού στην εκφορά του πολιτικού τους λόγου και της κομματικής δραστηριότητας, μπορούν να ερμηνευθούν εάν κατανοήσουμε την ανάγκη μιας μάζας πολιτών-ψηφοφόρων θυμάτων της κρίσης να αποκτήσουν μία συλλογική ταυτότητα, να εξελιχθούν σε μία συλλογικότητα πέρα από τις διαχωριστικές γραμμές των καθιερωμένων πολιτικών ιδεολογιών και αιρετικών ιδεολογημάτων του παρελθόντος.

Αυτή η φάση της μεταπολιτικής συμπεριφοράς δεν αποτελεί κατ’ανάγκη και ένδειξη δημοκρατικής ωρίμανσης αφού βασίζεται σε μηχανισμούς ταύτισης και κατασκευής μιας «αντιδραστικής ταυτότητας» που ναι μεν οδηγούν σε μια εκτόνωση θυμού και διαμαρτυρίας αλλά ταυτόχρονα ευνοούν την ανάπτυξη μηχανισμών και ομάδων πίεσης με ανεξέλεγκτη δράση και με πρόσχημα το καλό του έθνους, την αποκατάσταση της δικαιοσύνης, την ασφάλεια των πολιτών, κοκ.

Το βασικό ερώτημα που παραμένει είναι κατά πόσον η νέα συλλογική οντότητα διαμαρτυρίας που γεννάται θα οδηγήσει σε «εξέγερση» και «ρήξη» ή θα παραμείνει μια περιστασιακή διέγερση των ανακλαστικών των λαικών και μεσαίων στρωμάτων που οδηγούνται σε εξαθλίωση.

Οι εκλογές της 17^ης Ιουνίου και η κυβέρνηση που θα προκύψει από αυτές έχουν έναν χρονικό ορίζοντα μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και την Σύνοδο Κορυφής ΕΕ του Δεκεμβρίου όπου θα διαψευσθούν ή θα επιβεβαιωθούν οι χρησμοί των ξένων κέντρων και των εγχωρίων ιερατείων τους.

Νίκος Αρβανίτης