99 λόγοι για την κρίση στα ΜΜΕ

Στο blog «ANemos δημοσιεύτηκαν 100 σημεία για την κρίση στα ΜΜΕ, τα οποία πιστεύουμε ότι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αξίζουν την προσοχή μας, γι' αυτό τα αναδημοσιεύουμε:

1. Τα ΜΜΕ βρίσκονται σε κρίση
2. Κρίση οικονομική και κρίση αξιοπιστίας, Κυρίως υπαρξιακή κρίση!
3. Η υπαρξιακή κρίση των ΜΜΕ συμπίπτει με μια πρωτοφανή έκρηξη της ροής πληροφοριών αλλά και αύξησης της αναγνωσιμότητας αυτών των πληροφοριών.
4. Ποτέ πριν στην ιστορία τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν διάβαζαν τόσες πολλές πληροφορίες.
5. Τα ΜΜΕ βρίσκονται σε κρίση διότι τα «προϊόντα» τους έπαψαν να «πουλάνε»
6. Τα «προϊόντα» των ΜΜΕ είναι οι ειδήσεις
7. Η κρίση αξιοπιστίας προηγήθηκε της οικονομικής κρίσης των ΜΜΕ
8. Η οικονομική κρίση των ΜΜΕ προηγήθηκε της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης
9. Η κρίση αξιοπιστίας αλλά και η οικονομική κρίση προηγήθηκαν της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και επιτείνονται από αυτή.
10. Βασικό αίτιο της κρίσης αξιοπιστίας στα ΜΜΕ ήταν η συγκέντρωσή τους σε όλο και λιγότερα χέρια, σε όλο και λιγότερους «ομίλους» και ο παραμερισμός των παραδοσιακών εκδοτών.
11. Δεύτερο βασικό αίτιο είναι η μετακίνηση του «παραδοσιακού» κοινού των εφημερίδων, αρχικά προς τα ηλεκτρονικά μέσα (ραδιόφωνο, τηλεόραση) και αργότερα στα Νέα Μέσα.
12. Η απαξίωση της πολιτικής σκηνής και των κομμάτων οδήγησαν σε ανάλογη απαξίωση των πολιτικών φύλλων και των εφημερίδων-κομματικών οργάνων –των μόνο που ήσαν ανεξάρτητα από τις διαφημιστικές εταιρείες- που με τη σειρά της οδήγησε στη συρρίκνωση των πωλήσεών τους.
13. Οι εφημερίδες έπαψαν να αποτελούν στοιχείο ταυτότητας του αναγνώστη. Ένα στοιχείο που συμπλήρωνε την κοινωνική, πολιτική και οικονομική του υπόσταση. Με σημερινούς όρους χάθηκε η έννοια του «ανήκειν σε μια κοινότητα» αναγνωστών. Κάτι που τώρα αναπτύσσεται από τα Online Μέσα, τα λεγόμενα Κοινωνικά Δίκτυα.
14. Μεγάλοι επιχειρηματίες εισέβαλαν στον εκδοτικό χώρο για να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη και να χρησιμοποιήσουν τα ΜΜΕ ως μέσα προβολής και προώθησης των βασικών τους δραστηριοτήτων, χωρίς οι ίδιοι να γνωρίζουν βασικά στοιχεία των ΜΜΕ και του τρόπου λειτουργίας τους.
15. Οι όμιλοι προσπάθησαν να μετατρέψουν τα ΜΜΕ από επιχειρήσεις περιορισμένου κόστους και κέρδους (συνήθως πλήρως ισολογισμένες) σε επιχειρήσεις χαμηλού κόστους και υψηλού κέρδους.
16. Χαμηλό κόστος και υψηλό κέρδος σημαίνει υποχρηματοδότηση της δημοσιογραφίας σε όλες τις τις εκφάνσεις.
17. Η υποχρηματοδότηση της δημοσιογραφίας οδήγησε σε κρίση αξιοπιστίας της ίδιας της δημοσιογραφίας και των δημοσιογράφων.
18. Όταν δεν πληρώνεις ανταποκριτές, φωτορεπόρτερ, ερευνητές δημοσιογράφους, έξοδα αποστολών αλλά και εκπαίδευσης, τότε τα μόνα που σου μένουν είναι: οι μεταφράσεις και το rewriting από τα ξένα πρακτορεία, το copy-paste των Δελτίων τύπου και το «ρεπορτάζ» των υπουργείων. Και τα «τηλεπαράθυρα». ΑΥΤΟ δεν είναι δημοσιογραφία.
19. Η υποχρηματοδότηση της δημοσιογραφίας οδήγησε στην ισχυροποίηση των μεγάλων Πρακτορείων Ειδήσεων που «πωλούν» πληροφορίες με τις οποίες καλύπτεται μεγάλο μέρος της ύλης των ΜΜΕ.
20. Χαμηλό κόστος και υψηλό κέρδος σήμαινε επίσης την «εισβολή» νέων ενδοεπιχειρησιακών τομέων (ξένων μέχρι τότε για το χώρο των ΜΜΕ και της δημοσιογραφίας) όπως το Marketing και οι Πωλήσεις αλλά και η παράλληλοι αύξηση του Διοικητικού προσωπικού.
21. Οι τομείς αυτοί από επικουρικοί έγιναν κυρίαρχοι στο εσωτερικό των ΜΜΕ, με αποτέλεσμα τη διάβρωση ολόκληρης της δομής τους και τη μετατροπή του σε δυσκίνητο, αυστηρά ιεραρχικό, γραφειοκρατικό μηχανισμό που με τη σειρά του οδήγηση στην απονεύρωση του δημοσιογραφικού τμήματος.
22. Η «εισβολή» του Marketing και των Πωλήσεων και η κυριαρχία τους αλλοίωσε τη μορφή και τους στόχους των ΜΜΕ σε βάρος της ενημέρωσης και υπέρ των «προϊόντων».
23. Νέοι επιχειρηματίες, Marketing και Πωλήσεις και Διαφημιστικές εταιρείες, συνέβαλαν στην περαιτέρω πτώση της δημοσιογραφικής αξιοπιστίας καθώς και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι - κατά παράβαση των καταστατικών και της δεοντολογίας τους- εξαναγκάστηκαν να σκέφτονται «προϊοντικά».
24. Τα «δημοσιογραφικά προϊόντα» δημιουργούνται πλέον όχι με γνώμονα την ενημέρωση του κοινού και την αύξηση των αναγνωστών αλλά την προσέλκυση διαφημιζόμενων.
25. Οι καταστροφικές για το χώρο των ΜΜΕ στρατηγικές του Marketing και των Πωλήσεων οδήγησαν στον υπερκορεσμό της αγοράς με ομοειδή δημοσιογραφικά προϊόντα που κονιορτοποίησαν την «αγοραστική πίτα».
26. Παράλληλα, ο αριθμός των εφημερίδων, των περιοδικών, των ρ/σ και των τηλεοπτικών σταθμών ξεπέρασε κατά πολύ τις ανάγκες και τις αντοχές του κοινωνικού συνόλου άρα και τις δυνατότητες στήριξής τους.
27. Νέοι επιχειρηματίες, Marketing και Πωλήσεις και Διαφημιστικές Εταιρείες συνέβαλαν επίσης στη δημιουργία δημοσιογράφων-προϊόντων, κυρίως στα ηλεκτρονικά Μέσα αλλά και σε πολλά έντυπα.
28. Το προσωπικό των τομέων του Marketing και των Πωλήσεων επιβάρυνε το κόστος των ΜΜΕ χωρίς ποτέ να φέρουν πίσω τα λεφτά τους παρά μόνο συγκυριακά.
29. Το ίδιο και η δημιουργία δημοσιογράφων-προϊόντων με υπέρογκες, εξωπραγματικές αμοιβές.
30. Το ίδιο και οι εξωπραγματικές αμοιβές και τα Bonus των διευθυντικών στελεχών. Πράγματα εντελώς «ξένα» μέχρι πριν από 15 χρόνια.
31. Το ίδιο και οι μεγάλες αυξήσεις στο χαρτί αλλά και στα λειτουργικά έξοδα.
32. Τα ΜΜΕ μετατράπηκαν σε παρασιτικές επιχειρήσεις ενώ ταυτόχρονα έγιναν καζάνι δίχως πάτο με εμφανή αποτελέσματα στην ποιότητα της ενημέρωσης που παρείχαν. (Χώρια οι επιπτώσεις που έχει όλο αυτό στην ποιότητα της δημοκρατίας και στους θεσμούς της κοινωνίας)
33. Η πλήρης εξάρτηση των ΜΜΕ από τη διαφήμιση (ιδιωτική και κρατική) επέτειναν την κρίση αξιοπιστίας τους.
34. Οι Διαφημιστικές εταιρείες και μίντια-σοπς αφού εκπόρνευσαν τα ΜΜΕ βγάζοντάς τα στο κλαρί, τώρα τα περιφρονούν για τον ίδιο ακριβώς λόγο (δεν έχουν ενδιαφέρον, δεν είναι ελκυστικά, έπαψαν να έχουν υψηλού επιπέδου αναγνώστες).
35. Τα ΜΜΕ έχασαν έναν από τους βασικούς τους λόγους ύπαρξης: τον έλεγχο της εξουσίας.
36. Και ταυτόχρονα έπαψαν να ενημερώνουν, προσθέτοντας χιλιάδες πληροφορίες στα εκατομμύρια των πληροφοριών που παράγονται καθημερινά.
37. Χωρίς τον ενημερωτικό και ελεγκτικό τους ρόλο τα ΜΜΕ δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας ακόμη παρασιτικός (και στην Ελλάδα, κρατικοδίαιτος) τομέας της οικονομίας.
38. Οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι δέχτηκαν σε συλλογικό επίπεδο αυτή την εκπόρνευση με αντάλλαγμα το περίφημο «αγγελιόσημο» που πάει υπέρ του «προνομιούχου» ταμείου τους.
39. Η κρίση αξιοπιστίας των ΜΜΕ αφορούσε -και συνεχίζει να αφορά- περισσότερο την τηλεόραση και λιγότερο τις εφημερίδες και τα περιοδικά. Ελάχιστα το ραδιόφωνο.
40. Η κρίση αξιοπιστίας των ΜΜΕ και της δημοσιογραφίας οδήγησε στη μείωση των πωλήσεων των εντύπων και στην αύξηση της θεαματικότητας της (δωρεάν, ούτως ή άλλως) τηλεόρασης.
41. Η μείωση των πωλήσεων των εντύπων οδήγησε και στον περιορισμό των διαφημιστικών τους εσόδων.
42. Ο αριθμός των πωλήσεων των εφημερίδων και των περιοδικών έχει ΚΑΙ ποσοτικά και ΚΑΙ ποιοτικά χαρακτηριστικά.
43. Τα νούμερα τηλεθέασης έχουν ΜΟΝΟ ποσοτικά χαρακτηριστικά κι αυτό συμβαίνει με ευθύνη των εταιρειών (ΤΗΣ εταιρείας, μάλλον) μετρήσεων και την αποδοχή των ίδιων των ιδιοκτητών των ΜΜΕ.
44. Η έλλειψη αντικειμενικών μετρήσεων κάνει το τοπίο ακόμη πιο θολό τόσο για το αναγνωστικό κοινό όσο και για τους ίδιους τους επιχειρηματίες των ΜΜΕ. Παρ όλα αυτά
45. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των εντύπων και η αξιοπιστίας τους, παρά τη γενική κρίση, παραμένουν υψηλότερα από ότι των ηλεκτρονικών μέσων.
46. Αυτός είναι και ο λόγος βάση του οποίου οι επιχειρηματίες δεν τα έκλειναν μέχρι τώρα, χρησιμοποιώντας τα ως μέσα πίεσης και παρέμβασης.
47. Χάνοντας την αγοραστική «δύναμη του αναγνώστη», τα ΜΜΕ κατέφυγαν στη «δύναμη της διαπλοκής».
48. Η αύξηση της θεαματικότητας της τηλεόρασης οδήγησε στην (πρόσκαιρη) αύξηση των διαφημιστικών εσόδων της τηλεόρασης.
49. Η μείωση των πωλήσεων των εντύπων και ο περιορισμός των εσόδων από τις διαφημίσεις «αντιμετωπίσθηκε» με αύξηση των παρεχόμενων εντύπων (ένθετα) και την παροχή προσφορών.
50. Δημιουργήθηκε ένα νοσηρό πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα στα Μέσα με βάση τις προσφορές τους που λειτούργησαν σαν τον εθισμό από ναρκωτικά όπου ο ναρκομανής-αναγνώστης επιζητά όλο και μεγαλύτερη δόση.
51. Τα περισσότερα ένθετα περιοδικά δημιουργήθηκαν καθ υπαγόρευση των Τμημάτων Marketing σε συνεργασία με τις διαφημιστικές εταιρείες έχοντας κατ επίφαση «δημοσιογραφική» ύλη, μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσουν τους διαφημιζόμενους.
52. Προσφορές και ένθετα «ανέβασαν» τις κυριακάτικες εκδόσεις και οδήγησαν σε κατάρρευση τις πωλήσεις και τα διαφημιστικά έσοδα των ημερήσιων φύλλων.
53. Αλλοτε κραταιά περιοδικά με αυτόνομη παρουσία συγχωνεύτηκαν μέσα σε μεγάλες εφημερίδες, «τσακίζοντας» έτσι την αγορά των περιοδικών περιπτέρου.
54. Οι «συμπληρωματικές» κυριακάτικες εκδόσεις της δεκαετίας του 80 και του 90 έγιναν οι «ναυαρχίδες» των εκδοτικών συγκροτημάτων.
55. Σήμερα πολλές εφημερίδες σκέφτονται να καταργήσουν τις ημερήσιες εκδόσεις τους.
56. Οι παροχές των εντύπων οδήγησαν σε πρόσκαιρη αύξηση των πωλήσεων και σε «έκρηξη» του κόστους καθώς αυτό υπερβαίνει την τιμή της εφημερίδας.
57. Η αύξηση του αριθμού των Μέσων (νέα έντυπα, νέοι ρ/σ, νέα κανάλια) οδήγησε σε συγκυριακή, εκρηκτική αύξηση της ζήτησης νέων δημοσιογράφων (ή «δημοσιογράφων») αλλά και τη δημιουργία υψηλόμισθων «τηλεαστέρων».
58. Παράλληλα με την εμφάνιση των δημοσιογράφων-προϊόντων και των τηλεαστέρων δημιουργήθηκε ένα στρώμα χαμηλόμισθων και με «μπλοκάκι» δημοσιογράφων για να στηρίξουν τους πρώτους αλλά και τις μεγάλες επιχειρήσεις των ΜΜΕ.
59. Παράλληλα και με τους παραπάνω, αυξήθηκε ο αριθμός των τεχνικών τύπου, των τεχνικών των ηλεκτρονικών μέσων, των εργαζομένων στα ατελιέ και στις αίθουσες επεξεργασίας εικόνας και ήχου, των διοικητικών υπαλλήλων.
60. Τα συνδικαλιστικά όργανα, οι ενώσεις και τα συνδικάτα δημοσιογράφων αγνόησαν επί μια 15ετία την είσοδο εκατοντάδων νέων εργαζομένων στα ΜΜΕ και το τι αυτό θα σήμαινε στο μέλλον.
61. Τα συνδικαλιστικά όργανα, οι ενώσεις και τα συνδικάτα δημοσιογράφων αγνόησαν τις τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις στο χώρο των ΜΜΕ, τις αλλαγές στις ανάγκες και τις προϋποθέσεις της ίδιας τους της δουλειάς αλλά και της κοινωνίας συνολικά.
62. Αγνοώντας τα παραπάνω και παραμένοντας «κλειστά club»/συντεχνίες, οι δημοσιογραφικές Ενώσεις έχασαν μεγάλο μέρος της δύναμής τους να παρεμβαίνουν στα τεκταινόμενα στον Τύπο.
63. Οι άλλοτε πρωτοπόροι - λόγω πληροφόρησης- στην υιοθέτηση και ενσωμάτωση νέων (για την εποχή) τεχνολογιών (τυπογραφεία, offset, τηλεόραση κτλ κτλ) έμειναν πίσω ακόμη και από αρτηριοσκληρωτικούς οργανισμούς όπως π.χ. το Δημόσιο.
64. Μεγάλο μέρος του δημοσιογραφικού κόσμου κατάληξε να είναι «ψηφιακά αναλφάβητο» και τεχνοφοβικό.
65. Τα συγκροτήματα των ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι δεν κατάφεραν να προβλέψουν και να αντιμετωπίσουν τη δημιουργία και ανάπτυξη των νέων ανταγωνιστικών παραγόντων και κυρίως αυτή των Νέων Μέσων αλλά και του Free-Press.
66. Οι πρώτες αντιδράσεις των συγκροτημάτων των ΜΜΕ απέναντι στο διαδίκτυο και τα Νέα Μέσα ήταν απαξιωτικές έως και εχθρικές.
67. Στη συνέχεια προσπάθησαν να περάσουν στις online εκδόσεις δοκιμάζοντας συνδρομητικά οικονομικά μοντέλα τα οποία όλα απέτυχαν.
68. Η δωρεάν πρόσβαση των χρηστών στην πληροφορία που παρέχουν τα Νέα Μέσα καθιερώνεται άπαξ και δια παντός χωρίς δυνατότητα επιστροφής.
69. Ο ασφυκτικός έλεγχος των δικτύων διανομής του Τύπου ήταν ένας από τους παράγοντες εμφάνισης των Free-Press.
70. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατούν να κατανοήσουν τον άνοιγμα ενός νέου Δημόσιου Χώρου και τη δυνατότητα δημιουργίας κοινοτήτων σε αυτόν.
71. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατούν να κατανοήσουν τις διαφορές ανάμεσα στην αναλογική μετάδοση (ανάγνωση, θέαση, ακρόαση) και την ψηφιακή.
72. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατούν να κατανοήσουν τις διαφορές ανάμεσα στη σύγχρονη και την ασύγχρονη επικοινωνία.
73. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατούν να κατανοήσουν τις διαφορές ανάμεσα στη γραμμική γραφή και το hypertext.
74. Κυρίως όμως, τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατούν να κατανοήσουν τη διαφορά ανάμεσα στην μονόδρομη και την αμφίδρομη επικοινωνία.
75. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατώντας να καταλάβουν το παραπάνω χάνουν μια μοναδική ευκαιρία: να αξιοποιήσουν τη βάση των αναγνωστών τους δημιουργώντας δικές τους κοινότητες αμφίδρομης επικοινωνίας.
76. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατώντας να καταλάβουν το παραπάνω δεν μπορούν να βρουν το νέο τους ρόλο στο τοπίο που έχει διαμορφωθεί με την είσοδο των Νέων Μέσων.
77. Οι ίδιοι δημοσιογράφοι με ευθύνη δική τους, των ενώσεών τους, του εκπαιδευτικού συστήματος και των εργοδοτών τους δεν έχουν εκπαιδευτεί στη χρήση των Νέων Τεχνολογιών και των Νέων Μέσων.
78. Σε οικονομικό επίπεδο, παραδοσιακά ΜΜΕ αδυνατούν να ανακαλύψουν πως μπορούν να έχουν Return Of Investment στις νέες τεχνολογίες.
79. Δεν κατανοούν την οικονομία του «Δωρεάν» και ότι οι χρήστες δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να πληρώσουν για να αποκτήσουν κάποια πληροφορία online
80. Δεν μπορούν να ανακαλύψουν το τι θα πλήρωναν οι χρήστες (και αυτά δεν είναι λίγα!!!)
81. Δεν κατανοούν το αυταπόδεικτο: στην εποχή μας - σε αντίθεση με το τι συνέβαινε πριν από 20-30 χρόνια- υπάρχει υπερεπάρκεια πληροφοριών οι οποίες διαδίδονται με αστραπιαίες ταχύτητες.
82. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι διαφημιστές δεν έχουν ακόμη βρει το πώς, που και σε ποιους θα προωθήσουν διαφημίσεις. Όπως και το γιατί ο,τι και όποιος φιλοξενεί διαφήμιση απαξιώνεται από το κοινό
83. Το πρόβλημα είναι σήμερα η αναζήτηση των πληροφοριών που χρειάζεται κάποιος μέσα σε ένα πληροφοριακό χάος. Ρόλο που έχουν αναλάβει οι μηχανές αναζήτησης και που σε αυτόν στηρίζουν τη δύναμή τους. Και
84. Το φιλτράρισμα, ο έλεγχος της αλήθειας και η διασταύρωση των πληροφοριών, που θα έπρεπε να είναι ένας από τους ρόλους των σύγχρονων ΜΜΕ.
85. Κυρίως, δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι δεν πρόκειται ποτέ να αποκτήσουν επί των Νέων Μέσων, εκείνο το είδος ελέγχου που (κακώς) είχαν αποκτήσει επί των παραδοσιακών ΜΜΕ.
86. Κανείς από τους παραπάνω δεν έχει παρακολουθήσει το πώς αντέδρασε (επιτυχώς, ως ένα βαθμό) μια άλλη βιομηχανία, αυτή της Μουσικής, απέναντι στα Νέα Μέσα.
87. Η σχέση των παραδοσιακών ΜΜΕ με την online εκδοχή τους περιορίζεται στον λανθασμένο κανόνα: «παλιό κρασί σε νέα βαρέλια».
88. Την ίδια στιγμή, δεν αντιλαμβάνονται ότι όταν περιφρονείς την ίδια την εφημερίδα, θα περιφρονήσεις ΚΑΙ την online εκδοχή της.
89. Οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ εκχώρησαν την υπόθεση της μετάβασης στην online εκδοχή τους στα τμήματα Τεχνικής Υποστήριξης ή σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών πληροφορικής, αγοράζοντας έτοιμα, θηριώδη και δύσχρηστα πακέτα εφαρμογών και αφήνοντας απ έξω (ξανά) τους δημοσιογράφους.
90. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αντί να ασχοληθούν με το αντικείμενό τους, το Περιεχόμενο, ασχολούνται με «μηχανάκια» και «εφαρμογές». Λες και αυτά θα δουλέψουν από μόνα τους.
91. Τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι δεν αντιλαμβάνονται ότι, παρά την κρίση αξιοπιστίας τους, αποτελούν τους κύριους τροφοδότες περιεχομένου στο διαδίκτυο. Καθώς χιλιάδες χρήστες έχουν την ύλη τους ως κεντρικό σημείο αναφοράς, αντιγράφοντάς της, σχολιάζοντάς της, παραπέμποντας σε αυτό το περιεχόμενο. Και φυσικά δεν αξιοποιούν αυτό το στοιχείο.
92. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ έχασαν το νεανικό τους κοινό. Ένα κοινό που μεγάλωσε με τα ηλεκτρονικά Μέσα και το Διαδίκτυο.
93. Η απώλεια του νεανικού κοινού θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση των διαφημιστικών εσόδων αλλά και των ίδιων των αναγνωστών τους.
94. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ χάνουν μια ακόμη ευκαιρία: της εκτεταμένης χρήσης της τεχνολογίας για την περικοπή ενός μεγάλου μέρους του κόστους τους.
95. Αντίθετα, η καθυστερημένη υιοθέτηση νέων τεχνολογιών επιβάρυνε ακόμη περισσότερο το ήδη αυξημένο κόστος τους.
96. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ δεν αντιλαμβάνονται ότι στην εποχή των Νέων Τεχνολογιών δεν είναι αναγκαία η φυσική παρουσία όσων εργάζονται σε αυτά ή γι αυτά. Τουλάχιστον, όχι όλων.
97. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ, ακόμη κι αυτά που έχουν online παρουσία, δεν έχουν προσαρμοστεί στο νέο τρόπο μετάδοσης της είδησης και στο κύκλο «ζωής» της αλλά και στη σύνδεσή της με άλλες ειδήσεις, άρθρα, πηγές κτλ.
98. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αντί να επανεξετάσουν και επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους στην εποχή των Νέων Μέσων, κηρύσσουν τον πόλεμο στους άλλους «παίκτες» της ενημέρωσης: στις μηχανές αναζήτησης, στα ιστολόγια, στα site κοινωνικής δικτύωσης.
99. Τα ΜΜΕ δεν επενδύουν στην έρευνα, δεν ενημερώνονται, δεν παρακολουθούν το τι συμβαίνει γύρω τους. Και κλείνονται στον αυτιστικό εαυτό τους, πεθαίνοντας μέρα με την ημέρα
100. Και ποιά είναι η λύση για την Κρίση (αξιοπιστίας και οικονομική) στα ΜΜΕ; Μα, μέσα στα παραπάνω 99 σημεία.