Ότι το δημοσιογραφικό επάγγελμα, διέρχεται περίοδο σοβαρής κρίσης στη χώρα μας είναι, τα τελευταία χρόνια, μια κοινή διαπίστωση που ήρθε, πριν από λίγες ημέρες, να επιβεβαιώσει η δημοσίευση μιας πανελλαδικής έρευνας με πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα.


Με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ελληνίδων Δημοσιογράφων η Εταιρεία Ερευνών VPRC εκπόνησε πανελλαδική έρευνα με θέμα «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες δημοσιογράφοι κρίνουν το επάγγελμά τους και την ποιότητα της παρεχόμενης ενημέρωσης στη χώρα μας».
Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα και από τις λίγες έρευνες τέτοιου είδους που έχουν διεξαχθεί στη χώρα μας και έγινε με δείγμα 400 συναδέλφους άνδρες και γυναίκες από την Αθήνα και την επαρχία, το διάστημα 29/1-21/2/2002, στο σύνολο των ΜΜΕ (ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί, εφημερίδες, περιοδικά, portals).
(Σημειωτέον ότι ο τηλεοπτικός σταθμός Tempo και το «Συγκρότημα Κουρή», δεν επέτρεψαν την έρευνα στο χώρο τους).

Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία χρήζει περαιτέρω ερμηνείας και ανάλυσης και θα ήταν χρήσιμο να ασχοληθούν με τα συμπεράσματά της οι διοικήσεις των δημοσιογραφικών σωματείων, διαπιστώθηκαν τα εξής:

Α) Τα ωράρια των δημοσιογράφων είναι εξοντωτικά , αφού ξεπερνούν τις 55,5 ώρες την εβδομάδα. Ξεπερνούν κατά πολύ τα ωράρια των αλλοδαπών στην Ελλάδα που είναι 40,3 ώρες την εβδομάδα, αλλά και αυτά των εργαζομένων στα ορυχεία (44,3).

Β) Το 48% των δημοσιογράφων έχει περισσότερες από μία εργασίες, αλλά παρά την ευρέως διαδεδομένη πολυαπασχόληση, η οικονομική θέση του κλάδου δεν είναι καθόλου ισχυρή, αφού το 70% έχει ατομικό μηνιαίο εισόδημα έως 500.000 δρχ., ενώ το 22% είναι παντελώς ανασφάλιστοι.

Γ) Στο δημοσιογραφικό χώρο οι αμοιβές εκτός από χαμηλές ,- ακόμη και κάτω από τη συλλογική σύμβαση εργασίας- , υπάρχει και προσφορά εργασίας χωρίς αμοιβή (5-7% πανελλαδικά), αλλά δεν λείπει και το "μαύρο χρήμα" (13% στην Αθήνα, 24,5% στην επαρχία),

Δ) Από τους 19.000 δημοσιογράφους που εργάζονται σε πανελλαδική κλίμακα ο ένας στους δύο, δηλαδή το 50%, δεν ανήκει σε κανένα σωματείο ή αντίστοιχη ένωση.

Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες τα κυριότερα προβλήματα του χώρου είναι κατά σειρά τα εξής:

Για ένα ποσοστό 25,4%, τα εξοντωτικά ωράρια, η αυθαιρεσία των εργοδοτών και η ανασφάλιστη εργασία ενώ για ποσοστό 25,%) οι χαμηλές αμοιβές.

Στη δεύτερη θέση ακολουθούν η απαξίωση του επαγγέλματος το έλλειμα δεοντολογίας, και ο κίνδυνος της ανεργίας.
Περίπου οι μισοί δημοσιογράφοι (48,1%) αισθάνονται επαγγελματικά ανασφαλείς.

Αν εξαιρέσουμε τους σταρ του επαγγέλματος, ακόμα και αυτοί που το εισόδημά τους αγγίζει το ένα εκατομμύριο δρχ. το μήνα πρέπει να εργασθούν 67,3 ώρες την εβδομάδα σε τουλάχιστον τρεις δουλειές.

Το 74,2% των δημοσιογράφων στη χώρα μας είναι «λίγο έως καθόλου» ικανοποιημένοι από την ποιότητα ενημέρωσης .

Το 66,1% κρίνει αρνητικά την τηλεόραση και πιστεύει ότι τα γεγονότα συμβαίνουν «αρκετά» ή «εντελώς» διαφορετικά σε σχέση με τον τρόπο που τα προβάλλει η "μικρή οθόνη".
Πιο θετική είναι η γνώμη τους για τις εφημερίδες και το ραδιόφωνο, αφού θεωρούν ότι σ' αυτά τα μέσα ενημέρωσης, τα γεγονότα παρουσιάζονται «περίπου», όπως ακριβώς συμβαίνουν.
Πρώτη σε αξιοπιστία στην εκτίμηση των δημοσιογράφων έρχεται η "Ελευθεροτυπία" και ακολουθούν "Τα ΝΕΑ» και η «Καθημερινή».

Χαμηλή αυτοεκτίμηση έχουν οι δημοσιογράφοι ενώ για τα ΜΜΕ πιστεύουν ότι δεν επιτελούν το σκοπό τους αφού για το 53,9% τα ΜΜΕ «ασκούν εξουσία» παρά την «ελέγχουν» (28,6%). Επίσης για ένα πολύ υψηλό ποσοστό ( 79,9%) οι δημοσιογράφοι δέχονται παρεμβάσεις κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους ή αυτολογοκρίνονται (12,4%).

Εξάλλου, το 69,5% πιστεύει ότι η δημοσιογραφία δεν είναι ανεξάρτητη από την πολιτική διαπλοκή ενώ το 82,8% εκτιμά ότι εξαρτάται από την οικονομική εξουσία.

Όσον αφορά τις ίσες ευκαιρίες και τα ζητήματα ισότητας προέκυψε ότι :

Το επάγγελμα εξακολουθεί να ανδροκρατείται αφού το 58,7%, των δημοσιογράφων είναι άνδρες.

Το 32,7%, των γυναικών δημοσιογράφων θεωρούν μειονέκτημα το φύλο τους στην επαγγελματική εξέλιξη, (μόνο ένα 12,2% είναι οι γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις ).

Το 32,5%, υπήρξε θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης

Για το 14,1% των γυναικών η εγκυμοσύνη αποτέλεσε αιτία απόλυσης.